آرمین زارع

موتیف از جمله اصطلاحات رایج در علوم مختلف از جمله ادبیات، نقد، نقاشی و دیگر هنرها است. این اصطلاح در بحث درون مایه شناسی یکی موارد قابل توجه است. با استخراج موتیف ها و تحلیل معانی ضمنی برآمده از کابرد آنها در آثار شعری و داستانی می توان به درک بهتری از مشخصه ها و مولفه های سبکی متن دست یافت. اشعار محلی یکی از شاخه های بسیار مهم ادبیات است که بررسی و تحلیل متون نظم و نثر این گونه ادبی سبب آشنایی با ویژگی های سبکی جدید خواهد شد. در این مقاله با روش کیفی و کمی به بررسی بن مایه و موتیف های مختلف شعر فرج اﷲ کمالی، شاعر دشتستانی ، پرداخته شده است تا با بررسی موتیف ها و معانی ضمنی برآمده از آنها در دو مجموعه شعری او سبک فکری، تاثیرپذیری او از مسائل اجتماعی، نوع جهان بینی و نگرش خاص او به جهان و مسائل آن مشخص و تحلیل شود. همچنین در پی بررسی موتیف های پربسامد در این مقاله، نوع کاربرد صناعات ادبی و همچنین ارتباطات میان متنی موتیف های اشعار کمالی با دیگر شاعران در راستای مشخص کردن سبک فردی کمالی بررسی شده است. با بررسی درون مایه های اشعار کمالی مشخص می شود که وی به عنوان شاعری محلی سرا مخاطب خود را محدود به منطقه ای خاص ندانسته است. صناعات ادبی سنتی در بیان موتیف خاص با زبان محلی به شکل نشاندار صورت جدیدی به خود گرفته است. مفاهیم و موتیف های بنیادین تکرارشونده در اشعار او گاهی برای بیان احساسات عاطفی و همچنین دغدغههای سیاسی و اجتماعی است. زبان انتقادی کمالی در بیان موتیف ها با کاربرد و هنجارگریزی های سبکی، سبک خاص او را ایجاد کرده است.