محمدحسین صفری

فرهنگ مثبت اندیشی آموزشی معلمان جوّ همکارانه، سلامت مدرسه، موفقیت تحصیلی دانش آموزان و اثربخشی مدرسه را تسهیل می کند. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل توسعه دهنده فرهنگ مثبت اندیشی آموزشی معلمان شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1402 بود. این مطالعه با رویکرد کیفی از نوع پدیدارشناختی انجام شد. حجم نمونه شامل سه نظریه پرداز بین المللی و بیست ویک کارشناس داخلی در حوزه تعلیم وتربیت بود که به طور هدف مند انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. داده های لازم بر اساس اشباع نظری جمع آوری گردید. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، نرم افزار NVivo10 با بهره گیری از کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) مورداستفاده قرار گرفت. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که هفده عامل بیشترین نقش را در رشد و توسعه فرهنگ مثبت اندیشی آموزشی معلمان در مدارس ایفا می نمایند. این عوامل به ترتیب اولویت عبارت اند از: «کیفیت زندگی معلمان»، «توانمندسازی معلمان»، «ویژگی های انگیزشی»، «ساختار توانمندساز»، «ویژگی های شخصیتی»، «نظارت و راهنمایی»، «تعاملات سازنده»، «آگاهی بخشی»، «ویژگی های اخلاق حرفه ای»، «کیفیت فعالیت های آموزشی و پرورشی»، «بازخورد سازنده»، «کیفیت محیط آموزشی»، «امنیت روانی و شغلی»، «کیفیت برنامه درسی»، «سیاست گذاری های آموزشی»، «شایسته سالاری» و «عدالت سازمانی». در نهایت عوامل شناسایی شده هفده گانه می تواند منشور راهنمای برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزشی کشور قرار گیرد. از طرفی، فرهنگ مثبت اندیشی آموزشی معلمان در مدارس زمانی رشد و توسعه پیدا می کند که عوامل مطروحه به طور هماهنگ موردتوجه قرار گیرند.

هدف از این مطالعه، بررسی بازتاب هوش هیجانی در تعهد سازمانی دبیران آموزش و پرورش منطقه 15 شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1401 بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دبیران متوسطه اول منطقه 15 تهران، شامل 1248 نفر (485 مرد و 763 زن بود که بر اساس فرمول کوکران 295 نفر (115 مرد و 180 زن) به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه های استاندارد هوش هیجانی شرینگ (1996) و با پایایی 94/0 و تعهد سازمانی پورتر (1980) با پایایی 90/0 استفاده شد. هم چنین روایی هر دو پرسش نامه توسط چند نفر از اساتید صاحب نظر مورد تأیید قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های آماری، از دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss استفاده شد که در سطح توصیفی، از شاخص های فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد و در سطح استنباطی، از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین تعهد سازمانی دبیران، از میانگین جامعه بیشتر، ولی میانگین هوش هیجانی دبیران، از میانگین جامعه، کمتر است. بین هریک از مؤلفه های هوش هیجانی (خودآگاهی، خودکنترلی، خودانگیزی، مهارت های اجتماعی و هوشیاری اجتماعی) و تعهد سازمانی، رابطه معنادار وجود دارد. هوش هیجانی، از طریق چهار مؤلفه خودکنترلی، هم دلی، انگیزش و مهارت های اجتماعی می تواند تعهد سازمانی دبیران را پیش بینی کند؛ لذا توصیه می شود که زمینه تقویت همه مؤلفه های هوش هیجانی دبیران فراهم گردد.