مهران مختای

زمینه و هدف: نظام آموزشی برای پیشگیری از فساد اداری و آموزشی نیازمند پژوهش در این زمینه می باشد. اما محققان، پژوهش های اندکی در حوزه فساد در آموزش عالی انجام داده اند.  لذا هدف پژوهش حاضر ارائه مدل جامع عوامل موثر در پیشگیری از فساد اداری در دستگاه های آموزشی کشور می باشد. روش : این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از نظر روش ترکیبی - اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی متخصصان و مدیران دانشگاه های دولتی تهران و نمونه، 32  نفر از خبرگان دانشگاه های مذکور است که  با روش گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی 13279 نفر از کارمندان همان دانشگاهها و  نمونه در بخش کمی با فرمول کوکران 373 نفر  و با روش تصادفی طبقه بندی مشخص شد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه با خبرگان و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته می باشد.  برای بررسی پایایی مدل اندازه گیری، از بررسی ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد. همچنین برای روایی متغیرهای مکنون، میانگین واریانس استخراجی (AVE)  به کار رفت. پرسشنامه مقدماتی، توسط32 خبره اصلاح و روایی صوری و محتوایی و پایایی آن تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده های در بخش کیفی از فراترکیب و در بخش کمی از دلفی فازی، دیمتل، تجزیه و تحلیل MICMAC   و معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته ها: عوامل موثر در پیشگیری از فساد با اولویت بندی عوامل سازمانی، مدیریتی، سیاسی، قضایی، فردی و فرهنگی در پیشگیری از فساد اداری در دانشگاه ها موثرند. نتیجه گیری: دستگاه های آموزشی با شناسایی مولفه های عوامل فردی، سازمانی، مدیریتی، فرهنگی سیاسی، حقوقی، شفاف سازی و بسترسازی فرهنگی می توانند  در قالب مدل پیشنهادی از فساد اداری و آموزشی پیشگیری نمایند.