الهام جاسمی

هدف این مقاله بررسی رابطه میان فعالیت خاص تولید گل محمدی (و گیاهان دارویی) و گلابگیری (و تولید سایر عرقیات گیاهی) به روش سنتی با توسعه سکونتگاه های شهرستان کاشان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی – بوم شناسی است. پرورش گل محمدی و گلابگیری و تقطیر سنتی سایر گیاهان دارویی برای تهیه انواع داروهای گیاهی پزشکی و دامپزشکی، چاشنی ها و ادویه غذایی، و عطریات و مواد بهداشتی و آرایشی در بخش صنایع کوچک محلی و بومی تبدیلی و تکمیلی از جنبه هایی از جمله درمان و پیشگیری از بیماری ها، بازاریابی و توسعه اقتصاد روستایی، اشتغال زایی و بهره گیری از مزیت های نسبی، احیا و توسعه دانش بومی روستایی، کمک به توسعه پایدار سکونتگاه ها، توسعه گردشگری طبیعی و مزرعه، متنوع سازی اشتغال، توجه به دانش و صنعت بومی اهمیت دارد. در این پژوهش کاربردی که با روش توصیفی - تحلیلی انجام پذیرفته، برای مطالعه میدانی از روش پرسشنامه با واحد تحلیل گل کاران و صاحبان کارگاه های سنتی گلاب گیری از دو نوع پرسشنامه استفاده شد. 231 نفر از میان 28 سکونتگاه شهرستان کاشان با بیش از 50 درصد سطح زیر کشت و شاغلان بخش کشاورزی مشغول در این عرصه به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. برای تعیین توسعه یافتگی سکونتگاه ها از آزمون ویکور بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که میان مولفه های شغلی پرورش گل و گلاب با توسعه رابطه ای معنادار، نسبتا قوی و مستقیم وجود داشته و کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی – بوم شناسی گل و گلاب بر توسعه سکونتگاه ها تاثیر معناداری دارد.

جنگ علاوه بر آثاری که در زمان وقوع بر جای می گذارد می تواند آثار درازمدتی بر روند رشد و توسعهء اقتصادی سکونتگاه ها برجا گذارد. که بعضاً اثر درازمدت آن بیش از آثاری است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در زمان وقوع بر جای گذاشته است. در تحقیق حاضر سعی شده است که تأثیر بروز جنگ تحمیلی بر روند توسعهء اقتصادی روستاهای منتخب شهرستان مرزی قصرشیرین بررسی شود. این پژوهش که مبتنی بر روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و با تکمیل 214 پرسشنامه خانوار و افراد خبره محلی و شورای اسلامی در روستاهای جنگ زده مورد مطالعه انجام پذیرفته است، مشخص می سازد که جنگ تحمیلی عراق علیه ایران سبب بروز تغییرات شدیدی در ابعاد اقتصادی بویژه اشتغال، رکود فعالیت های اقتصادی، تخریب زیرساخت ها و همچنین عدم امکان استفاده از اراضی کشاورزی و کاهش جمعیت داشته و در مقابل روند توسعه کالبدی روستاها در نتیجه اجرای برنامهء بازسازی در روستاهایی که بازسازی شده تسریع شده است. اما در مجموع می توان اذعان داشت که بروز جنگ تحمیلی سبب کندی روند رشد و توسعهء شهرستان قصرشیرین شده است.