عظیمه سلیمی

پژوهش حاضر در قالب یک مدل علّی، پیش آیندهای احساس تنهایی نوجوانان را مورد بررسی قرار داد. در این مدل ادراک دلبستگی به والدین و هم سالان به عنوان متغیرهای برون زاد، سبک های آسیب زای شخصیتی بلات، متغیر واسطه ای و احساس تنهایی متغیر درون زاد بودند. شرکت کنندگان پژوهش 426 دانش آموز دختر (204) و پسر (222) سال سوم دبیرستان های شهر شیراز بودند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از فرم کوتاه شده مقیاس احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی و پرسشنامه های دلبستگی به والدین و هم سالان و تجارب افسرده ساز استفاده گردید. مدل پیشنهادی پژوهش، با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تحلیل مسیر قرار گرفت و برای تعیین معنی داری اثرات غیرمستقیم متغیرهای میانجی از روش نمونه گیری های مکرر "خودراه انداز" استفاده شد. یافته ها حاکی از آن بود که دلبستگی به والدین، هم به طور مستقیم و هم به واسطه ی عوامل شخصیتیِ خود انتقادی و وابستگی، پیش بینی کننده ی منفی و معنی دار احساس تنهایی است؛ اما دلبستگی به هم سالان تنها به طور مستقیم و منفی پیش بینی کننده ی معنی دار احساس تنهایی است. به عبارت دیگر دلبستگی به والدین هم در شکل گیری طرح واره های بین فردی و هم طرح واره های درون فردی نقش دارد؛ اما دلبستگی به هم سالان تنها در شکل گیری طرح واره های بین فردی سهیم است. نتایج مقایسه ی نمودار مسیر دختران و پسران نشان داد که الگوی طرح واره های پژوهش، در مورد پسران نتایج کاملاً همخوان با یافته های کلی گروه نبود.

امروزه استفاده از اینترنت، در حوزه های وسیعی، در حال افزایش است. محیط های بر خط نفوذ فزاینده ای بر گستره زندگی انسان دارد. به همین لحاظ، مساله پیامدهای استفاده از این ابزار ارتباطی توجه پژوهشگران حوزه روانشناسی و جامعه شناسی را به خود معطوف کرده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین احساس تنهایی و استفاده از اینترنت با پیشایندی ادراک حمایت اجتماعی بود. شرکت کنندگان در پژوهش جمعاً 436 دانشجو شامل 225 دانشجوی دختر و 211 دانشجوی پسر از دانشگاه های شهر شیراز بودند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش، از فرم کوتاه شده مقیاس احساس تنهایی اجتماعی- عاطفی برای بزرگسالان(دیتوماسو و همکاران،2004)، ادراک حمایت اجتماعی (زیمت و همکاران، 1988) و پرسشنامه سرگرمیهای اینترنتی استفاده شد. روایی و پایایی این ابزارها به ترتیب با استفاده از تحلیل عوامل و ضریب آلفای کرونباخ احراز شد. مدل فرضی با استفاده از رگرسیون متوالی همزمان و بر اساس مراحل پیشنهادی بارون و کنی تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن بود که ادراک حمایت اجتماعی به طور مستقیم پیش بینی کننده منفی ضعیفی برای استفاده از اینترنت است. همچنین احساس تنهایی خانوادگی و اجتماعی، نقش واسطه ای بین ادراک حمایت اجتماعی و میزان استفاده از اینترنت دارند. نکته جالب توجه اینکه احساس تنهایی خانوادگی میزان استفاده از اینترنت را به گونه مثبت و احساس تنهایی اجتماعی میزان استفاده از اینترنت را به گونه منفی پیش بینی می کرد. نتایج پژوهش حاضر مؤید نقش واسطه گری احساس تنهایی خانوادگی و اجتماعی در پیوند حمایت اجتماعی و میزان استفاده از اینترنت بود. در مجموع یافته ها اهمیت نقش حمایت اجتماعی و احساس تنهایی را در میزان استفاده از اینترنت نشان داد.