زهرا فخر روحانی

هدف آموزش های دینی مدارس، تربیت اعتقادی، اخلاقی و عبادی دانش آموزان است. برای تحقق این هدف، کوشش های فراوانی انجام می شود، اما باید دانست که یادگیری ها و تجاربی که دانش آموزان در نظام آموزشی کسب می کنند، محدود به برنامه درسی آشکار نیست و گاه عوامل دیگری نیز به نحو گسترده تر، پایدارتر و نافذتر بر شکل گیری تجارب، انتقال افکار، نگرش ها، ارزش ها و اعمال و رفتار دانش آموزان تاثیر می گذارند. این عوامل، برنام درسی پنهان یا پیامدهای قصد نشده نامیده می شوند و واجد آثار مثبت و منفی فراوانی بر روی دانش آموزان است. از هنگامی که دانش آموزان در متن نظام آموزشی قرار می گیرند، با سه جنبه شناختی، فیزیکی و اجتماعی محیط مواجه می شوند که هرکدام از این سه جنبه با یک برنامه درسی پنهان همراه است. در این میان، محیط اجتماعی، نافذترین و مهمترین جنبه از محیط های آموزشی است. منظور از جنبه اجتماعی، روابط و مناسبات اجتماعی حاکم بر مدرسه و نیز ارزش هایی است که از طریق رسانه های متداول و به ویژه رسانه های تعاملی، تبلیغ، توسعه و ترویج می شود. یافته های پژوهش حاضر که با جمع آوری اطلاعات از منابع مکتوب کتابخانه ای سامان یافته نشان می دهد ه برنامه ریزی های کلان اجتماعی همچون دیدگاه سکولار حاکم بر جریان عمومی تعلیم و تربیت و نیز گسترش رسانه های دیجیتالی، از عواملی هستندکه تلاش های نظام تعلیم و تربیت عمومی را در زمینه درس دینی با ناکارآمدی مواجه می سازند.