فریده طالبپور

کاربرد نقوش جاندار مانند انسان در منسوجات دوره اسلامی موضوعی درخور توجه است. پارچه های بویهی و سلجوقی رواج این نقوش را در این دوره آشکار می سازند. این نوع نگاره ها منبع مناسبی برای دست یابی به ویژگی های منسوجات آن زمان هستند. برای بررسی، تعدادی از پارچه هایی که در آنها تصویر آدمیان موضوع اصلی طراحی پارچه قرار گرفته است، از منابع مختلف جمع آوری گردید. سپس با مقایسه نگاره ها سعی شد تا برخی از ویژگی های مهم و هم نشینی عناصر در طرح ها با یکدیگر مشخص گردد. هنرمندان دوران مذکور منسوجات ارزشمندی تولید کرده اند که نقش مایه های تزیینی آنها در مقایسه با سایر آثار هنری ایران شگفت انگیز است. توجه به تصویر انسان در تعدادی از قطعات پارچه در کنار عناصر و دیگر نقوشی که مفاهیمی نمادین دارند، روشنگر این نکته است که هنرمندان این عصر نه تنها از مهارت بالایی در پارچه بافی برخوردار بوده اند، بلکه از مفاهیم آرایه های تزیینی نمادین نیز مطلع بوده و با دقت و مهارت، عناصر گوناگونی را در بیان هدفی خاص دنبال نموده اند. علاوه بر ارائه شیوه های جدید، تاثیر سنت های هنری دوره های قبل نیز در این آثار قابل شناسایی است.