مرتضی آریان فر

گردشگری سلامت و توریسم درمانی یکی از حوزه هایی است که می تواند نقشی بسزا در جهت توسعه گردشگری ایفا نماید و دامنه ای بسیار گسترده را شامل می شود. در این مقاله برآنیم تا پس از آشنایی با مفهوم گردشگری سلامت و توریسم درمانی آن را در چهار زیر مجموعه مهم مورد نظر قرار داده و قابلیت ها و توانمندی های ایران را در هرکدام از این چهار قسمت مورد تحلیل قرار دهیم. در ابتدا ضمن تعریف گردشگری سلامت و توریسم درمانی به چشم اندازها و زیرمجموعه های گردشگری سلامت و توریسم درمانی اشاره می کنیم. سپس با بررسی سابقه و زمان توجه به توریسم درمانی در ایران، سهم ایران از توریسم درمانی و جایگاه ایران در توریسم درمانی را مورد بحث قرار می دهیم. در زمینه پتانسیل ها و توانمندی های ایران در زمینه گردشگری سلامتو توریسم درمانی چهار مقوله مطرح می شود: 1- چشمه هایآبگرم و آب های معدنی؛ 2- گنبد های نمکی؛ 3- طبیعت گردی (اکوتوریسم) و 4- توریسم پزشکی. در ادامه راجع به ماهیت و مفهوم هرکدام از مقوله ها مطالبی ایراد خواهد شد و قابلیت ها و توانمندی های ایران در هر کدام از مقوله ها مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت و درنهایت بحث را با نتیجه گیری به پایان می بریم.

توسعه گردشگری عاملی جهت افزایش درآمد ملی و ارتقاء رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید و باید از راه ها و روش های مختلف دنبال شود و به اجرا درآید. گردشگری سلامت و توریسم درمانی یکی از فرصت ها و قابلیت های مهم موجود در ایران جهت توسعه گردشگری به شمار می آید که وجود طبیعت زیبا و چهار فصل، چشمه های آب گرم، آب های معدنی و ... لزوم توجه به این موضوع را دو چندان می سازد. در این جهت در این مقاله ابتدا با تعریف گردشگری سلامت و توریسم درمانی و معرفی زیرمجموعه های گردشگری سلامت، ارتباط توریسم درمانی با سایر انواع توریسم بررسی می شود. سپس ضمن مرور تاریخچه توریسم درمانی در ایران به سهم ایران از توریسم درمانی، جایگاه ایران در توریسم درمانی و بررسی پتانسیل های ایران در زمینه گردشگری سلامت پرداخته می شود. در ادامه به بررسی نقش آب های معدنی در توسعه توریسم درمانی اشاره می شود و به بیان قابلیت های ایران در این زمینه و در مناطق مختلف جغرافیایی کشورمان از جمله: اردبیل، مازندران، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی، کرمان، خراسان جنوبی و ... پرداخته می شود. در حقیقت همان طور که در متن مقاله اشاره شده آب درمانی، چشمه های آب گرم و آب های معدنی در ایران نیازمند توجه بیشتر و سرمایه گذاری هدفمند می باشد که در این صورت می تواند نقش مهمی را در توسعه صنعت گردشگری ایفا نماید