مریم قاسمی اشکفتکی

این جستار بر آن است که برپایه مطالعات اسنادی و با هدف شناخت موقعیت هنر حوزه هلیل رود در تاریخ هنر های دیداری، به شناسایی، توصیف و تحلیل عوامل موثر در ایجاد انتظام بصری در آثار سنگ صابونی جیرفت بپردازد. نگارندگان تلاش دارند در جهت پاسخگویی این پرسش بر آیند که: هنرمند یا صنعتگر حوزه باستانی هلیل رود، وارث یا بانی کدام یک از تجربیات هنری بوده است؟ از آنجا که نقوش اجراشده بر روى این آثار در نهایت زیبایی، توازن، تناسب و تعادل طراحی و اجرا شده اند، می توان چنین انگاشت که سازندگان آن ها افزون بر آگاهی از کاربرد هنری خطوط و نقوش، از دانش و مبانی بصری نیز آگاه بوده اند. یافته ها نشان می دهد که مهندسی و فهم بصری عناصر در سطحِ اشیاء، در جهت تعامل ساختاری خط و نقش آن ها بوده و دستیابی به وحدت در آثار هنری از مهمترین اهداف ساخت آن ها بوده است. هنرمند/صنعتگر حوزه هلیل رود، شناختی نسبتاً روشن از کار خود به مثابه یک کار هنری داشته و سعی بر ایجاد رابطه بین طرح و زمینه، دورنما، ایجاد تنوع و ایستاگریزی با تکرار پیکره ها و عناصر کرده است. ضمن این که برخی جنبه های ابتدایی [و غیرپیشرفته] نظیر یکدستی در ابعاد پیکره ها، فقدان زنده نمایی، بافت و سادگی را می توان در آن ها مشاهده کرد.