سعید کنجدکار

داراب نامه اثری پهلوانی از ابوطاهر طرسوسی است. در این جستار، چگونگی نمادپردازی های تشرّف به دنیای زیرین و مطابقت آن ها با آن چه که در سفر داراب آمده، بررسی شده است. می توان گفت که برخی از مفاهیم نمادین طرح شده در داراب نامه طرسوسی با پژوهش های دین پژوهان و اسطوره شناسانی چون میرچاالیاده، جوزف کمپل و جورج فریزر نزدیکی بسیار دارند. بنابراین سعی شده پژوهش این بزرگان با آن چه که طرسوسی در خلال داستان آورده است، مطابقت داده شود. هدف از این پژوهش، بررسی نقش و کارکرد نمادهای آیین های تشرّف در داراب نامه و ارتباط نمادپردازی در این اثر با آیین های تشرّف است. پرسش اساسی این است که در داراب نامه تا چه اندازه  فضاسازی مکان مقدّس و مرکزیت بخشیدن به آن فضا از طریق تشرّف به دنیای زیرین به عنوان راهی برای رسیدن به کمال و مردن از مرحله ای و زایش در مرحله ای رو به بالا که معنی اصلی نهفته در آیین های تشرّف است، نقش داشته است؟ حاصل پژوهش نشان می دهد که در داراب نامه ورود به غار و دنیای زیرین علاوه بر باورمندی دینی، دارای جنبه آزمونی است که قهرمان داستان با سفرهای بیرونی و درونی و از طریق آگاهی یافتن از خویشتن(خود برتر)به رشد و کمال می رسد.