خاتون جان محمدی

جوامع مختلف برای رسیدن به فرهنگ مطلوب، نیازمند برنامه ریزی ای هستند که مسیر رشد فرهنگی و عوامل مؤثر در تحقق این هدف را مشخص سازد. از آنجایی که مردم در جامعه اسلامی موظفند برنامه زندگی خود را براساس دستورات الهی تنظیم نمایند، ضروری است در حوزه مباحث فرهنگی نیز به آیات الهی رجوع کنند. در این نوشتار که با هدف شناخت راهکارهای اجتماعی قرآن برای رسیدن به فرهنگ مطلوب و به روش کتابخانه ای انجام شده، عوامل ایجادکننده فرهنگ مطلوب به دو بخش اصلیِ مردم و حکومت تقسیم شده اند. مهم ترین مسئولیت های مردم در سه حوزه «پیروی از ولیّ الهی»، «تعاون و همیاری» و «نظارت همگانی» به عنوان ذی نفعان برقراری فرهنگ مطلوب، در دو زمینه اصلی «پاسداشت» و «ترویج» فرهنگ مطلوب، قابل پیگیری است. اصلی ترین وظایف حکومت نیز در سه زمینه «گسترش عدالت»، «بسط امنیت» و «تأمین آزادی» در نقشِ عامل اجرایی قوانین الهی و ناظر بر نحوه اجرای آن ها در دو زمینه «پرورش، ترویج و حفظ فرهنگ مطلوب» و «ممانعت از گسترش ضدّ ارزش ها و ضدّفرهنگ ها» باید مورد مطالبه قرار گیرد. هریک از این موارد که خود در زمینه فرهنگ مطلوب دارای موضوعیت هستند و از مؤلفه های آن به شمار می آیند، نقش مقدمه ای برای تحقق سایر ارزش ها را نیز دارند.