روح الله باقرآبادی

داعش از آغاز شکل گیری و به ویژه از سال 2014 که رهبر آن، ابوبکر البغدادی در موصل اعلام خلافت کرد، رویکردی در پیش گرفت که متفاوت از اسلاف سلف گرای خود بود. آن ها در راه جذب نیرو و با تکیه بر ابزارها و فناوری های مدرن سعی کردند نمایه ای رهایی بخش به اقدامات و ایدئولوژی خود ببخشند. در این راه، بخشی از هدف گذاری آن ها شامل جوانان کشورهای مختلف دنیا به ویژه کشورهای غربی بود. این پژوهش با روشی توصیفی و تحلیلی به بررسی روندی پرداخته است که داعش در پیش گرفت تا هرروز برشمار افراد خود بیفزاید. در این راه تکیه و سامان این نوشتار بر استفاده از چارچوب نظری نظریه انتقادی و مکتب فرانکفورت برای مفهوم سازی واژه صنعت مذهب است و با به کارگیری مفاهیمی چون رهایی و رستگاری و مقوله صنعت فرهنگ که در راهبرد داعش به صنعت مذهب تعبیر شده است. پرسش پژوهش حاضر این است که کاربست مذهب به مثابه «صنعت فرهنگ» از سوی داعش با چه بحرانی روبروست؟ یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که داعش با به خدمت گرفتن مذهب، تکنولوژی و رسانه، به دنبال ایجاد آگاهی کاذب در میان جوانان بوده تا خود را پایگاهی رهایی بخش جلوه دهد این در حالی است که ظرفیت برای رهایی بخشی در دل مذهبی که داعش مبلغ آن است؛ وجود ندارد و این بحران عمده ای است که داعش با آن روبروست.

با توجه به تنوع فرهنگی در ایران و وجود گروه های قومی، موضوع هویت ملی که تقویت آن موجب افزایش همبستگی ملی و انسجام اجتماعی می شود؛ قابل بررسی است. پرسش این است که «چگونه درکرمانشاه به عنوان شهری که بیشترین جمعیت کُرد را در میان شهرهای کردنشین ایران دارد، تاکنون جنبش ناسیونالیستی قومی به وقوع نپیوسته است؟ چارچوب نظری مقاله نمادپردازی قومی تاریخی آنتونی دی اسمیت است که قائل به نقش آفرینی نخبگان در بازتفسیر و بازکشف نمادهای هویت ملی در قالب تحلیل دراز مدت تاریخی است. روش استفاده در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و در جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نخبگان کرمانشاهی با نمادسازی عناصر هویت ملی موجب بازسازی هویت ملی در کرمانشاه شده و یکی از دلایل شکل نگرفتن جنبش های قومی در کرمانشاه بوده اند.