مریم ستارپور

دلبستگی به مکان و حس تعلق دارای رابطه نزدیک و تنگاتنگ هستند که افراد نسبت به مکان دارند. این رابطه که از آن به عنوان رابطه عاطفی نیز تلقی می شود، با خاطرات، تجربیات اشخاص مرتبط است. دلبستگی عمل جمعی را تسهیل کرده، مشارکت را افزایش داده و مشوق سرمایه گذاری است. همچنین فرصت مناسبی جهت رشد و توسعه اجتماعی مکان ها را فراهم می سازد. در حقیقت دلبستگی عامل تمایز مکان ها نسبت به همدیگر است. ازاین رو هدف از انجام این پژوهش، سنجش دل بستگی و در فضاهای مسکونی می باشد. روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی - تحلیلی بوده که جامعه آماری، ساکنان مجتمع های مسکونی نصر،آسمان، رشدی است که حجم نمونه آن بر اساس فرمول کوکران 200 نفر به دست آمده است. نتایج بیانگر آن است که در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین مؤلفه های موردمطالعه وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که متغیر کالبدی تنها متغیری بوده است که توانسته است تنها به صورت مستقیم بر دلبستگی تأثیر بگذارد، در حالی که متغیرهای اجتماعی و فرهنگی هم به صورت مستقیم و هم غیر مستقیم بر متغیر دلبستگی تأثیر گذاشته اند که در این بین بیشترین تأثیرات غیر مستقیم را متغیر فرهنگی داشته است.

مسکن و ساختمان یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کشور بوده و طیف گسترده ای از سایر صنایع را برای فعالیت های خویش به همراه دارد. اصلاح الگوی ساخت و ساز، بهره برداری و بازیافت مصالح از دغدغه های مهم کشورها برای توسعه پایدار می باشد. در گذشته تاریخی ایران نیز الگوهای بهینه مسکن (از جمله مصرف انرژی و سازگاری با محیط) وجود داشته که پشتوانه های فرهنگی و اجتماعی خوبی محسوب می شوند. طراحی و تصمیمات فضاهای مسکونی سنتی از عوامل مختلفی هم چون سنت، فرهنگ و اقلیم تأثیر می پذیرد. به این ترتیب، مهمترین هدف تحقیق تبیین مؤلفه های سرزندگی و دلبستگی در طراحی فضاهای مسکونی سنتی می باشد. روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی – تحلیلی بوده که با استفاده از جدول مورگان، 200 نفر از کارشناسان، نخبگان به طور تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری با استفاده از پرسشنامه و روش تجزیه تحلیل از آزمون های آماری، خاکستری، همبستگی و تحلیل مسیر بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزار AMOS و SPSS انجام یافته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های فرهنگی و محیطی بیشترین رابطه و کمترین رابطه را مؤلفه های کالبدی و عملکردی با رابطه منفی و معکوس دارا می باشند. همچنین مؤلفه های محیطی، عملکردی و بصری دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری مستقیم بر فضاهای مسکونی هستند و مؤلفه های اجتماعی، ادراکی از وضعیت مساعدی در فضاهای سنتی بافت مرکز تبریز برخوردار نیستند.