محمدرضا فلاح گر

واقعه نگاری عاشورا یکی از موثرترین شیوه ها در جهت پاسداشت و حفظ ارزش های والای حادثه کربلا، همواره در طول تاریخ مورد توجه محققان بوده است. آثار عاشورایی از لحاظ متنی خالی از ضعف نیستند، از این رو بررسی صحت و سقم مضمون و محتوای این آثار ضروری است. یکی از دوره هایی که به دلیل رشد بی سابقه مقتل نگاری و همچنین فراوانی آسیب های متنی در آثار عاشورایی، مورد توجه قرار گرفته، عصر حاکمیت قاجاریان است. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه و با چه روش هایی می توان به آسیب های متنی موجود در مقاتل عصر قاجار پی برد؟ در این مقاله، معیارو ملاک های کارآمد و شفافی به منظور چگونگی تشخیص این آسیب ها در عصر مورد پژوهش، معرّفی و تبیین شده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته، می توان گفت که معیارهایی مانند عقل سلیم، شأن و عنصر عزّت طلبی امام حسین(ع) و اهل بیت(ع)، جامعه شناسی شهرهای مرتبط با واقعه و باورهای فکری و مذهبی آن عصر از مهمترین ملاک های آسیب شناسی متنی اخبار عاشورا در مقاتل عصر قاجار به حساب می آیند.