راهله استادهاشمی

هدف این تحقیق ارزیابی میزان موفقیت تعاونی های جنگلداری استان گیلان در زمینۀ حفاظت و احیای جنگل های تحت پوشش بود. به این منظور از میان 8 تعاونی در استان گیلان،2 تعاونیِ قیصرکوه و نارون انتخاب شدند. در این مطالعه، روش تحقیق پیمایش توصیفی انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. تعداد 66 نمونه از تعاونی قیصرکوه و 43 نمونه از تعاونی نارون انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده با بهره گیری از نرم افزارSPSS و با کمک آزمون های t و من ویت نی صورت گرفت. نتایج نشان داد که تعاونی قیصرکوه با انجام 9/0% از تعهدات خود نسبت به جنگل کاری، 60% حصارکشی و انجام ندادن تعهد خود نسبت به احداث جاده، عملیات پرورشی و کمتر شدن مصرف سوخت و در بقیۀ موارد نیز در حد کم توانسته است در حفاظت و احیای جنگل ها تأثیر داشته باشد. اما تعاونی نارون با انجام 76% از تعهدات خود نسبت به جنگل کاری، 94% حصارکشی، 92% خراش سطحی و 79% احداث جاده توانسته است در حفاظت و احیای جنگل ها تأثیر مهمی بگذارد که این امر نشان دهندۀ موفقیت این تعاونی نسبت به تعاونی قیصرکوه است. از طرف دیگر، اختلاف معنی دارِ بین این دو تعاونی از نظر دستیابی به اهداف حفاظتی و احیای جنگل ها حاکی از تأثیرمستقیمومنفیمشکلات و نارسایی های تعاونی ها در حفاظتو احیای جنگل هاست.

امروزه در کشورهای در حال توسعه، منابع طبیعی به خصوص جنگل ها به منظور اهداف اقتصادی با شدت زیادی در حال بهره برداری هستند که این امر موجب تأثیر بر تنوع زیستی، خصوصیات خاک، کمیت و کیفیت آب و اقلیم جهانی می شود. بنابراین لزوم توجه بیشتر به حفظ و احیاء جنگل ها بیش از پیش احساس می شود. امروزه تکنولوژی استفاده از اطلاعات مکانی حاصل از سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای، اطلاعات جامع و هدفمندی را برای مطالعات محیط زیستی فراهم کرده است. در این پژوهش نیز با استفاده از تصاویر ماهواره سنتینل2 که دارای قدرت تفکیک مکانی، طیفی و زمانی مطلوب می باشند، به بررسی و تعیین سطح، پراکنش و انبوهی جنگل های منطقه ارسباران و سایر کاربری ها پرداخته شد. جنگل های ارسباران در ارتفاعات قره داغ در شمال استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است ومساحت منطقه مورد مطالعه 551211 هکتار می باشد. طبقه بندی منطقه به کاربری جنگل(انبوه، نیمه انبوه، تنک و خیلی تنک)، مرتع، کشاورزی، مسکونی و بایر، باغ و آب با استفاده از الگوریتم های مختلف انجام شد که نتایج نشان داد روش طبقه بندی نظارت شده حدکثر احتمال، بهترین روش برای طبقه بندی جنگل های ارسباران است. بر اساس نتایج به دست آمده مساحت جنگل های با تراکم بیشتر از 5 درصد،131019 هکتار محاسبه است که 39 درصد آن مربوط به جنگل انبوه، 36 درصد نیمه انبوه، 17 درصد تنک و 8 درصد خیلی تنک می باشد. در منطقه مورد مطالعه بیشترین سطح کاربری به ترتیب مربوط به مرتع، جنگل، کشاورزی، مسکونی و بایر، باغ و آب محاسبه شده است. با ارزیابی و تعیین صحت نقشه نهایی، ضریب کاپا  0.88 و صحت کلی 89.8% به دست آمد که این نتایج نشان داد روش طبقه بندی نظارت شده پیکسل پایه، روشی قابل قبول بوده و نقشه به دست آمده قابل اطمینان و کاربردی می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند در تهیه برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت مدیریت پایدار جنگل های کشور استفاده شود که منجر به شناسایی اراضی تخریب شده و جلوگیری از تعرض به اراضی منابع ملی جنگلی خواهد شد و همچنین به عنوان ابزاری مناسب برای برنامه ریزی و تصمیم گیری برای آینده جنگل ها به کار رود.