جلال خیرخواه مقدم

این تحقیق با هدف بررسی نقش تعاونی های کشاورزی درکاهش هزینه های تولید در مراحل خاک ورزی،کاشت، داشت، برداشت و حمل و نقل محصول سیب زمینی در شهرستان اردبیل انجام گرفت. جامعۀ آماری تحقیق کشاورزان عضو و غیرعضو تعاونی سیب زمینی کار در شهرستان اردبیل بودند که به روش نمونه گیری تصادفی، 183 کشاورز انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز به شیوۀ پیمایشی و تکمیل پرسش نامه جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد تفاوت معنا دار در مجموع هزینه های کل تولید میان کشاورزان عضو و غیرعضو تعاونی ها وجود داشته است به طوری که اعضای تعاونی های تولید 9% هزینه های بیشتری داشتند. در بین مراحل مختلف تولید، بیشترین تفاوت معنادار به مرحلۀ کاشت برمی گردد که کشاورزان عضو تعاونی ها 24% بیشتر از کشاورزان غیرعضو هزینه کرده اند. حاصل جمع هزینه های تولید در مراحل خاک ورزی و برداشت معنادار نبوده است ولی اعضای تعاونی ها در این مراحل به ترتیب 3% و 2% بیشتر از کشاورزان غیرعضو هزینه کرده اند. هزینه های حمل و نقل از نظر آماری بین دو گروه کشاورزان معنادار بوده به طوری که کشاورزان عضو تعاونی ها 22% هزینۀ کمتری انجام داده اند. نتایج تخمین تابع هزینۀ ترانسلوگ نشان داد اعضای تعاونی های تولید هزینه های بیشتری نسبت به کشاورزان غیرعضو دارند و فرضیۀ هموتتیک بودن ساختار تولید سیب زمینی در بین کشاورزان پذیرفته نشده است و افزایش سطح تولید موجب استفاده بیشتر از نهادۀ بذر و  نیروی کار و استفادۀ کمتر از زمین و ماشین آلات خواهد شد. پیشنهادۀ می شود تعاونی ها به صورت گسترده و به موازات نیاز کشاورزان در همۀ مراحل تولید و بازاریابی نیز مشارکت کنند و حیطه های عملکردی خود را رشد و توسعه دهند.