ریحانه اکرمی

داغدیدگی بخش اجتناب ناپذیری از چرخه زندگی است و به طور کلی انسان ها در هنگام برخورد با مصیبت هایی چون مرگ والدین، فرزند، همسر و... واکنش شدید رفتاری- عاطفی و شناختی بروز می دهند برای بیشتر افراد نشانه های مربوط به سوگ با گذشت زمان بهبود می یابد اما گروهی از افراد مهارت و توانایی لازم برای حل فرآیند سوگ را ندارند که خود می تواند منشا بسیاری از مشکلات روانشناختی گردد. همین مسئله اهمیت پرداختن به این موضوع را نمایان می کند. هدف از این تحقیق بررسی اختلال سوگ در خانواده و مداخلات روانشناختی آن است. روش پژوهش مرور سیستماتیک مقاله های فارسی و انگلیسی است که از پایگاه های اطلاعاتی فارسی مانند علم نت، مگ ایران، SIDو پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی مانند ,Pubmed google scholar، springer ، Psych info, science direct، ISI، به منظور جست جوی مقالات مرتبط در بازه زمانی سال های 2007 تا 2020 مورد استفاده قرار گرفتند. در ابتدا 200 مقاله در ارتباط با این موضوع یافت شد که براساس ملاک های ورود و خروج در نهایت39 مقاله مورد بررسی و نتایج آنها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج مطالعات مروری پژوهش مورد نظر حاکی از آن است که تشخیص گذاری و درمان اختلال سوگ حائز اهمیت است. همچنین درمان شناختی – رفتاری، مداخلات گروهی و خانواده درمانی برای بهبود سوگ پیچیده مؤثرند و به کارگیری مداخلات درمانی در شروع علائم سوگ نسبت به استفاده پیشگیرانه از آن ها مؤثرتر است. با توجه به زمینه فرهنگی و دینی کشور ما استفاده از آموزه های اسلامی در کنار مداخلاتی همچون درمان شناختی – رفتاری می تواند مؤثر واقع شود. رویکرد های درمانی که با استفاده از فناوری موجب افزایش دسترسی می شوند و از تکنیک های ترمیم گرا استفاده می کنند و تعامل را در زندگی تقویت می کنند ( بویژه در گروه سالمندان) برای درمان سوگ ارجح هستند.

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه تئوری ذهن در رابطه افسردگی و سبک های والدگری بود. 201 نفر از دانش آموزان یک دبیرستان با استفاده از نمونه گیری در دسترس به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه افسردگی بک فرم دو (بک، 1996)، پرسشنامه بازشناسی حالت های هیجانی از روی تصاویر چشم (بارون کوهن و دیگران، 2001)، شیوه های والدگری (بامریند، 1971) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به کمک روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس نشان داد افسردگی و تئوری ذهن رابطه مثبت و همچنین افسردگی با سبک سهل گیرانه رابطه مثبت و با سبک مقتدارنه رابطه منفی دارد. اما افسردگی با سبک استبدادی رابطه ندارد. بر اساس نتایج تئوری ذهن نیز با سبک سهل گیرانه رابطه مثبت و با سبک مقتدارنه رابطه منفی دارد. اما تئوری ذهن با سبک استبدادی رابطه ندارد. تئوری ذهن در ارتباط بین سبک های سهل گیرانه و مقتدارنه با افسردگی نقش واسطه ای دارد؛ اما در ارتباط با سبک استبدادی و افسردگی نقش واسطه ای ندارد. یافته های این پژوهش در شناخت نقش سبک های والدگری و عوامل موثر در افسردگی نقش کاربردی دارند و می توان با آموزش های مناسب این نقش ها را تعدیل کرد.