عبدالمتین میانی

در روستاهای مورد مطالعه از اثر موجودیت چالش های معیشتی و تحقق عوامل علی موثر برای از بین بردن چالش های متذکره نیاز مبرم به چنین پژوهشی بیش ازپیش محرز گردیدد. مطالعه حاضر از نظر پارادایمیک، از نوع کیفی بوده و راهبرد در این پژوهش نظریه بنیانی با استفاده از روش استراوش و کوربین می باشد. به منظور جمع آوری داده ها از مصاحبه های عمیق، مشاهده مستقیم، تهیه عکس و فیلم استفاده شده است. نمونه گیری در پژوهش حاضر به صورت هدفمند و با بهره مندی از تکنیک گلوله برفی از جامعه مطلعین کلیدی بود. تجزیه وتحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی با استفاده از نرم افزار ATLAS.ti صورت پذیرفته است که در این مقاله صرفاً به تحلیل عوامل علی پرداخته شده است. با توجه به نتایج تحقیق می توان گفت که وابستگی بیشتر به بخش کشاورزی، جنگ و چالش های امنیتی، نبود امنیت غذایی و کارایی ضعیف بخش دامداری و طیور عواملی هستند که راه های دسترسی به معیشت پایدار روستاییان را تحت تاثیر خود قرار داده است. در ضمن کشاورزی سنتی، عدم سرمایه گذاری در بخش روستایی و کشاورزی، خشک سالی و روش های سنتی آبیاری، اثرات جنگ، امنیت سرمایه گذاری، چالش های تغذیه ای، ضعف در دام و طیور اصلاح نژاد شده، کمبود تولید لبنیات و عدم بهره برداری مؤثر از محصولات دامی نیز به دارایی های معیشتی روستاییان آسیب رسانیده است و این عوامل در ازدیاد فقر و ازدیاد چالش های معیشتی نقش بسزایی دارند.

به منظور پایداری فعالیت های معیشتی می بایستی تلاش های زیادی صورت گیرد تا بتوان از راه فعالیت های تولیدی، منابع پایداری برای امرار معاش خانواده ها ایجاد کرد. در این راستا، هدف این پژوهش شناسایی و طراحی رهیافت معیشت پایدار در روستاهای شمالی شهرستان اندر در کشور افغانستان می باشد. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با بهره مندی از روش نظریه مبنایی انجام شده است. به منظور تحلیل داده ها از روش استراوس و کوربین در نظریه مبنایی استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه های عمیق و مشاهده بوده و به منظور گردآوری داده ها از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش حاضر منجر به شناسایی 19 مقوله اصلی و 27 مقوله فرعی شد که در قالب مدل پارادایمی دسترسی به معیشت پایدار به عنوان مقوله محوری و شرایط علی (وابستگی بیشتر به بخش کشاورزی، جنگ و چالش های امنیتی و کارایی ضعیف بخش دامداری و طیور)، عوامل زمینه ای (ضعف در زیرساخت و خدمات، پایین بودن سطح آگاهی کشاورزان و تکانه های اقتصادی و مالی)، شرایط مداخله گر (فروش و بازاریابی محصولات کشاورزی، مسایل اجتماعی و هزینه های بالایی منابع مصرفی)، راهبردها (صنعتی سازی روستاها، استفاده از انرژی های خورشیدی، مقاوم سازی مساکن روستایی، اثربخشی عوامل تولید و پرورش طیور بومی در حیاط) و پیامدها (ایجاد فرصت های شغلی متنوع، کاهش میزان وابستگی به بخش کشاورزی، کاهش هزینه های زندگی، تقویت صنایع دستی و بهبود روش های کسب درآمد) قرار گرفت.

اهمیت توجه به پایداری معیشت روستاییان که یکی از ارکان دستیابی به توسعه پایدار روستایی است، ضروری به نظر می رسد. ازآنجایی که اقتصاد سکونتگاه های روستاهای شمالی شهرستان اندر بر کشاورزی استوار است و چنین ساختار اقتصادی نیز در برابر عوامل مختلف آسیب پذیر است، توجه به پایداری معیشت روستاهای مورد مطالعه ضروری می نماید. تحقیق حاضر در گروه تحقیقات کیفی قرار می گیرد. در این پژوهش کیفی از نمونه گیری مبتنی بر هدف پژوهش یا «نمونه گیری هدفمند» استفاده شده و برای گردآوری داده ها از تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته استفاده شده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اطلس تی آی8.4) ATLAS-ti) بهره گرفته شده است. مراحل انجام کدگذاری تا دستیابی به مدل تحقیق در سه مرحله انجام گرفت. مرحله اول کدگذاری متن مصاحبه ها، تصاویر، فایل های صوتی و ویدیویی، مرحله دوم طبقه بندی مفاهیم و دستیابی به مقوله های اصلی و فرعی و مرحله سوم ترسیم روابط معنایی میان کدها و مقوله ها و دستیابی به شبکه مفهومی تحقیق است. در این پژوهش، فرایند تحلیل محتوای کیفی هدایت شده برای تعیین عوامل تأثیرگذار بر معیشت پایدار در مناطق شمالی شهرستان اندر، استان غزنی استفاده شد و نخست 60 کد اولیه استخراج شد. با بازبینی متعدد و ادغام کدها بر اساس تشابه در طی چندین مرحله، 11 مقوله اصلی و 19 مقوله فرعی استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان داد که اقتصاد روستاهای مورد مطالعه با وجود موانع اثرگذار بر معیشت پایدار، بر کشاورزی سنتی استوار است و چنین ساختار اقتصادی در برابر عوامل مختلف آسیب پذیر است. باتوجه به نتایج تحقیق فعالیت های کشاورزی تعیین کننده حیات اقتصادی روستاهای مورد مطالعه است که بخش کشاورزی به تنهایی قادر به تأمین معیشت خانوارها نیست. بنابراین در ضمن تقویت و مدرن سازی بخش کشاورزی باید اقتصاد کنونی این روستاها متحول شود. به این منظور، راهبرد تنوع سازی معیشت راهکار مناسبی برای غلبه بر اوضاع نامساعد زندگی در این روستاها شمرده می شود.