بهنوش ملکی زاده

به دلیل تغییرات پیش آمده سبک زندگی در قرون گذشته، خانه های سنتی به طرز فاجعه آمیزی در معرض تخریب قرار دارند. باتوجه به اینکه بخش اعظم بناهای تاریخی را خانه های سنتی تشکیل می دهند می توان به اهمیت بررسی و توجه به این نوع بناها پی برد. بنابراین مسئله گونه بندی خانه های سنتی و دسته بندی الگوهای به کار رفته در آن ها، جهت شناخت و دسته بندی بناهای مشابه می تواند حائز اهمیت باشد؛ چراکه می توان همان الگوها را به گونه ای امروزی در بناهای جدید مورد استفاده قرار داد و در روند مانایی این کهن الگوها گامی اساسی برداشت. خانه جایی است که ساکنان آن احساس ناراحتی نکنند و اندرون خانه یا جایی که زن و بچه زندگی می کنند می بایست تنوع زیادی داشته باشد تا خستگی احساس نشود. ورود زنان و مردان به برخی از عرصه ها، به علت زنانه و مردانه تلقی شدن، محدود یا تشویق می شود؛ بنابراین، برخی اماکن به عنوان «عرصه های زنانه» و برخی دیگر «عرصه های مردانه» شناخته می شوند. در دوران مختلف تاریخ ایران، تعاریف و دیدگاه ها نسبت به زن و هویت جنسیتی زنان و مردان متفاوت بوده که پارادام های غالب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آیینی را می توان در تحولات این دیدگاه ها دخیل دانست. همچنین تفاوت دیدگاه ها موجب تغییر عرصه های جنسیتی، گسترش یا محدودیت آن ها شده است. در این پژوهش که از طریق روش تحلیلی و بررسی تاریخی بناها انجام شده است تلاش می شود به بررسی گونه های خانه های سنتی کرمانشاه و عوامل مؤثر بر جنسیت و فضا در خانه پرداخته شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که عوامل فرهنگی چون باورهای آیینی، نحوه پوشش و آموزش زنان، رابطه جنسیت و فضا را متغیر ساخته است.اهداف پژوهش:بررسی گونه های خانه های کرمانشاه و ارتباطات فضایی آن ها.بررسی تأثیر عوامل فرهنگی بر رابطه جنسیت و فضا.سؤالات پژوهش: آیا گونه های متفاوت خانه در کرمانشاه بر ارتباطات فضایی تأثیر دارد؟آیا عوامل فرهنگی بر ارتباط جنسیت و فضاها تأثیر دارد؟

به دلیل تغییرات پیش آمده سبک زندگی در قرن گذشته، خانه های سنتی به طرز فاجعه آمیزی در معرض تخریب قرار دارند. با توجه به اینکه بخش اعظم بناهای تاریخی را خانه های سنتی تشکیل می دهند، می توان به اهمیت بررسی و توجه به این نوع بناها پی برد. بنابراین، مسأله شناخت خانه های سنتی و دسته بندی الگوهای بکار رفته در آن ها، جهت شناخت و دسته بندی بناهای مشابه می تواند حائز اهمیت باشد. هدف از این پژوهش، تشویق به بازگشت گذشته و تقلید از معماری سنتی نیست؛ بلکه پاسداشت این گنجینه گران بهای تاریخی و دریافت چگونگی رخت بربستن مفاهیم فضایی گرانقدر این خانه ها می باشد. به دلیل آنکه بیشترین تعداد خانه های تاریخی موجود در کرمانشاه و سنندج، قاجاری و پهلوی می باشند، در این مقاله، به مطالعه تطبیقی خانه های دوره قاجار و پهلوی پرداخته شده است، روش تحقیق مورد استفاده ترکیبی می باشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا یافته های حاصل از بررسی معماری سنتی خانه ها می تواند به برگیری الگویی جهت طراحی امروزی راهگشا باشد یا خیر؟ در نهایت، یافته این پژوهش این بوده است که توجه به عناصر تشکیل دهنده خانه های سنتی به دلیل انعطاف پذیری با خواسته های امروزی توان پاسخگویی به برگیری الگویی جهت طراحی به روز را خواهد داشت.