آرش قاسم پور

امروزه با توجه به رشد و گسترش کالبدی، فضایی و جمعیتی و نیز تعدد و پیچیدگی مسائل و چالشهای شهرها، نیاز به مدیریت یکپارچه شهری برای اداره امور عمومی شهرها و به ویژه برای کلانشهرها بیش از پیش روشن شده است. شهر به عنوان کلیتی به هم پیوسته، به سازمانی مقتدر با مدیریتی یکپارچه نیازمند است. تعدد مدیریت و ناهماهنگی سازمانها و نهادهای دولتی و خصوصی متولی امور شهری از چالشهای مدیریت کلانشهری مانند تهران باعث به وجود آمدن برخی مشکالت در درون کلان شهر شده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی و شناسایی چالشهای حکمروایی مدیریت یکپارچه شهری به شیوه مطالعه کتابخانه ای و بررسی مهمترین پژوهش های صورت گرفته در خصوص موضوع تحقیق می باشد. سپس با استفاده از تکنیک فراتحلیل و غربالگری مقالات غیر مرتبط به شناسایی ابعاد و مؤلفه های سوء مدیریت و حکمروایی بد یکپارچه شهری و ارائه راهکارهای عملیاتی جهت بهبود حکمروایی و مدیریت یکپارچه شهری است. نتایج پژوهش حاضر می تواند دید جامعی را به مدیران شهرداریها و دست اندرکاران حکمروایی شهری و پژوهشگران علاقه مند به این حوزه ارائه نماید.

سکوت سازمانی می تواند اثرات زیان آوری را بر روی فرآیند تصمیم گیری و فرآیند تغییر، داشته باشند. این امر توسط ممانعت و جلوگیری از ارائه بدیل های متفاوت، بازخورد منفی و یا اطلاعات صحیح محقق می شود. شهرها برای مدیریت و اداره خود راهی بجز زمینه سازی برای توسعه دموکراسی نیافته اند و در این راه به شکل تازه ای از حاکمیت دست یافته ا ند، این شکل جدید به نام جنبش حاکمیت شایسته یا حکمروایی نامیده می شود که منشأ شهری دارد. هدف تحقیق حاضر طراحی مدل علّی تأثیر سکوت سازمانی مدیران بر حکمروایی شهری با استفاده از تکنیک دیمتل است. روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع قضاوتی است و در نهایت تعداد خبرگان در نمونه برای تأیید قواعد طراحی شده 10 نفر است. در مطالعه حاضر یک سیستم علّی – معلولی تصمیم گیری چند شاخصه پیشنهاد شده است. ابعاد اصلی سکوت سازمانی عبارت است از: عوامل شخصیتی، عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی، اینرسی سازمانی، جو مسموم سازمانی وعوامل فرهنگی است. نتایج نشان می دهد ابعاد سکوت سازمانی می تواند تأثیر فراوانی بر حکمروایی شهری شهرداری تهران داشته باشد.

این تحقیق با هدف تحلیل و تبیین فضایی پراکنده رویی بندر ماهشهر طی سال های (1400-1360) انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف گذاری کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از مدل های کراس تب، ضریب کاپا، قطاعی، هلدرن و مدل زنجیره ای Markov استفاده شده است. در این راستا، جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از نرم افزارهای Envi 5.3، Terrset، Arc/Gis و Google Map استفاده شده است. محدوده جغرافیایی این پژوهش شهر ماهشهر طبق سرشماری سال 1395 می باشد. ضریب کاپا نقشه تغییرات فضایی بندر ماهشهر برای 1360، 1380 و 1400 به ترتیب برابر با 88/0، 94/0 و 94/0 به دست آمده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد طی سال های 1380 تا 1400 حدود 75 درصد از رشد شهر ماهشهر مربوط به افزایش جمعیت و 25 درصد آن مربوط به رشد افقی و فیزیکی است. الگوی گسترش پراکنده رویی بندر ماهشهر در جهت های شمالی، شمال غربی، غربی و جنوب غربی به صورت خوشه ای در حال گسترش می باشد. طبق نتایج پیش بینی برای افق زمانی 1420، رشد بندر ماهشهر از 1657 هکتار در سال 1400 به 2530 هکتار در سال 1420 خواهد رسید. در صورت عدم مدیریت بهینه پراکنده رویی بندر ماهشهر باغات و اراضی زارعی آن در آینده نه چندان دور دچار تغییرات زیادی خواهد بود و این امر با توجه به وضعیت اقلیمی شهر و گرمایش جهانی زمین آثار سوئی را بر ساکنین این شهر در پی خواهد داشت.

پیامد رشد شتابان جمعیت شهری، ناشی از مهاجرت های روستایی (برای دستیابی به مسکن، درآمد، شغل و رهایی از فقر و ...)، عامل اصلی بروز پدیده حاشیه نشینی در کانون های عمده جمعیتی بوده است. حاشیه نشینی به عنوان یکی از مهم ترین مسائل و معضلاتی است که کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته درگیر آن شده اند. افزایش مهاجرت به شهرها رشد سریع و گسترده ی جمعیت و عوامل اقتصادی و ...، موجب بروز عوارض متعدد شهری شده است که از آن میان می توان به پدیده حاشیه نشینی و یا همان اسکان های غیررسمی اشاره کرد. به دنبال افزایش حاشیه نشینی تبعات و بحران های محیط زیستی، افزایش بزهکاری و آسیب های اجتماعی و ...، نیز روز به روز در حال گسترش است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر ابعاد حاشیه نشینی بر افزایش بزهکاری و آسیب های اجتماعی در شهر اهواز است. روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع قضاوتی است و در نهایت تعداد جامعه و نمونه خبرگان در نمونه برای تأیید قواعد طراحی شده 15 نفر است. جهت جمع آوری داده های پرسش نامه با استفاده از ابزار پرسش نامه های مقایسات زوجی با طیف صفرتا چهار جهت جمع آوری نظرات اساتید دانشگاهی در خصوص شدت اثرگذاری و اثرپذیری ابعاد حاشیه نشینی شهر اهواز بر افزایش بزهکاری و آسیب های اجتماعی فرهنگی با تکنیک دیمتل از طیف 0 تا 4 بهره استفاده شده است. نتایج نشان می دهد ابعاد حاشیه نشینی شامل: فقر فرهنگی، محرومیت از ثروت، کمبود فضای آموزشی، کمبود مراکز درمانی، افزایش فقر، ازدحام جمعیت، محیط آلوده به بزهکاری و فشار استرس بر افزایش بزهکاری و آسیب های اجتماعی شهر اهواز تأثیر دارد و با استفاده از تکنیک دیمتل شدت ارتباطات آن ها مورد بررسی قرار گرفت

در حال حاضر رویکردی که به عنوان اثربخش ترین، کم هزینه ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت شهری معرفی می شود «حکمروایی خوب شهری» می باشد. هدف از مقاله حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه های حکمروایی خوب شهری و وزن دهی و اولویت بندی هریک از آن ها است. همچنین تحلیل نقش این ابعاد و مؤلفه ها در نظام مدیریت و برنامه ریزی شهری، شهرداری اهواز می باشد. بدین منظور پس از مرور مبانی نظری و پیشینه پژوهش با استفاده از غربالگری فازی و نظر خبرگان شهرداری، 9 بُعد و 27 معیار شناسایی شد. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است. جامعه و نمونه آماری عبارت است از 25 نفر از مدیران ارشد و دارای حداقل 10 سال سابقه مدیریتی و اجرایی در شهرداری اهواز که در شناسایی ابعاد و مؤلفه های ارزیابی حکمروایی شهری شهرداری اهواز نقش داشتند. سپس پس از شناسایی ابعاد و معیار ها با تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی به وزن دهی ابعاد و معیارهای ارزیابی حکمروایی شهری پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که بُعد، رعایت انصاف و عدالت رتبه اول و توانمندی و ظرفیت اجتماعی شهروندان رتبه دوم و ابعاد: قانون گرایی و حاکمیت؛ مسئولیت پذیری و پاسخگویی؛ اجماع گرایی؛ تمرکززدایی و تسهیل مشارکت؛ شفافیت؛ کارایی و اثربخشی و بینش راهبردی رتبه های سوم تا نهم را کسب نمودند.