حامد رستمی

روستاهای تاب آور از طریق تعمیق درک از وضعیت موجود و حرکت به سمت راهکارهای پایدارتر میتوانند نقطه عزیمت مناسبی فراهم کنند. این رویکرد به پیوند فرآیندهای اقتصادی، اجتماعی با فرآیندهای زیست محیطی کمک کرده و از آسیب پذیری فضایی، اقتصادی(مبنای پژوهش حاضر) و اجتماعی روستاها جلوگیری نموده و در نتیجه منجر به افزایش ظرفیت برای مقابله با تغییرات آهسته و ناگهانی است که در روستاها به خصوص در شرایط بحران رخ میدهند. هدف این پژوهش شناسایی مشکلات اقتصادی روستاهای بخش سورنا و در مرحله بعد ارائه الگوی تاب آوری اقتصادی برای روستا میباشد. روش پژوهش حاضر روش آمیخته بود. بدین منظور با بهرهگیری از روش تحلیل مضمون برای شناسایی مشکلات اقتصادی و در ادامه برای ارائه الگوی تاب آوری اقتصادی از مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Amos استفاده شد. نتایج نشان از مشکلات اقتصادی روستاهای بخش سورنا، عدم وجود امنیت شغلی، عدم وجود تنوع تولید کار، عدم وجود سلامت سیاست مالی وپولی، عدم وجود امکانات مناسب و عدم وجود زیرساختهای مناسب دارد. و برای الگوی تاب آوری مؤلفه افزایش دانش و آگاهی بر تاب آوری اقتصادی روستای سورنا با ضریب تاثیر 24/0، مؤلفه میزان آسیب پذیری بر تاب آوری اقتصادی روستای سورنا با ضریب تاثیر 73/0 ، نرخ اشتغال و درآمد بر تاب آوری اقتصادی روستای سورنا با ضریب تاثیر 63/0، مؤلفه توانایی بازگشت به شرایط مناسب بر تاب آوری اقتصادی روستای سورنا با ضریب تاثیر 76/0 و مؤلفه توانایی میزان خسارت وحمایت مالی بر تاب آوری اقتصادی روستای سورنا با ضریب تاثیر 38/0اثرگذار بوده است.

بلایای طبیعی یکی از چالش های اصلی برای کشورهای در حال توسعه است، که به اقتصاد محلی منطقه ای که با فاجعه روبرو می شوند آسیب های جدی وارد کرده و باعث خنثی شدن دستاوردهای توسعه می شود. با توجه به این که بخش عمده ای از بلایای طبیعی، در نواحی روستایی کشور رخ می دهد و درصد زیادی از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی می کنند به لحاظ ضعف امکانات در این نواحی آسیب های بسیاری را برای ساکنان روستاها ایجاد می کند، توجه به نواحی روستایی در این زمینه اهمیت بسیاری دارد. در فرایند برنامه ریزی توسعه روستایی، کاربری زمین، ارتباطات، تأسیسات و تجهیزات زیربنایی و رفاهی عمومی و غیره در روستاها را می توان از جمله مقوله های برنامه ریزی کالبدی برشمرد. اما همه این شاخص ها تحت تاثیر ابعاد اقتصادی روستا است. هدف از این پژوهش شناسایی مشکلات اقتصادی روستاهای بخش سورنا در مرحله اول و بعد بررسی رابطه آن با تاب آوری اقتصادی می باشد. روش پژوهش حاضر روش ترکیبی بود. بدین منظور با بهره گیری از روش پدیدارشناسی برای شناسایی مشکلات اقتصادی استفاده شد و در بخش کمی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد مشکلات اقتصادی روستاهای بخش سورنا، عدم وجود امنیت شغلی، عدم وجود تنوع تولید کار، عدم وجود سلامت سیاست مالی وپولی، عدم وجود امکانات مناسب و عدم وجود زیرساخت های مناسب می باشد و این مشکلات رابطه معناداری با تاب آوری اقتصادی دارند.