محمدامین سپاهیان

هدف تحقیق حاضر بررسی ماهیت و مفهوم علم غیب خدا و غیر خدا در آیات قرآنی و روایات از دیدگاه علامه طباطبایی است. تحقیق حاضر، یک تحقیق بنیادی و به اعتبار روش جمع آوری، کتابخانه ای است و به اعتبار موضوع قرآنی با رویکرد مفاهیم اعتفادی و کلامی است و به اعتبار ماهیت تحقیق، توصیفی تحلیلی است. این تحقیق به دیدگاه علامه طباطبایی از طریق کنکاش در آثار ایشان در حوزه متون دینی و قرآنی و روایی درمورد علم غیب پرداخته است. غیب عبارت است از حقایق پشت پرده ی واقعیات و رویدادهای عالم طبیعت که حواس و ذهن و دیگر ابزار شناخت معمولی، راهی به آن ها ندارد. آن چه که در قرآن مجید آمده و در میان دانشمندان و متفکران اسلامی مطرح شده این است که چه کسی می تواند عالم به غیب باشد و معنای علم غیب چیست.توجه به اهمیت علم غیب بسیاری از عالمان اسلامی به این موضوع پرداخته اند. در این تحقیق به بررسی مفهوم علم غیب وگستره و فعلیت علم خدا و معصومین و غیر معصومین و روش کسب آن، با توجه به آیات قرآن کریم و روایات از دیدگاه علامه طباطبایی پرداخته شده است.

بی شک نایل شدن به مقامات و مراتب والا و کسب فضایل و عنایات ویژه الهی و مشمول الطاف و رحمت خدا گردیدن، نمی تواند بی دلیل، اتفاقی و یکبارگی باشد، بلکه به طور قطع، باید عنایت و جذبه حق تعالی را هم داشته باشد. حضرت خدیجه(س)  نیز از آن دست انسانها است که عنایات الهی شاملش گردیده و تا آنجا پیش رفته است که خداوند بر او سلام ویژه می فرستد! در روایت آمده است که جبرئیل نزد پیامبرخدا9 آمد و گفت: ازجانب پروردگار به خدیجه  سلام برسان. حضرت فرمود: ای خدیجه، این جبرئیل است که از طرف پروردگارت سلام می رساند. خدیجه گفت: خداوند سلام است و سلام از اوست و بر جبرئیل سلام باد! در کلمات برخی از موّرخان، به این جملات بر می خوریم: «کانَتْ خَدیجَهُ إمْرَأهً عاقِلَهً شَریفَهً مَع ما أرادَ اللهُ بِها مِنَ الکرامَهِ وَالْخَیْرِ وَهِیَ یَوْمَئذٍ أفْضَلُهُمْ نَسَباً وَأعْظَمُهُم شَرَفاً وَأکْثَرُهُمْ مالاً» (طبری، 1412ق، ج1، ص521). «خدیجه (س) با بزرگی و خیری که خداوند برای او اراده کرده بود، بانوی خردمند شریفی بود. او در آن دوران از برترین افراد در نسب و بزرگ ترین شخصیت در شرف و ثروت بود. ایمان حضرت خدیجه (س) به پیامبرخدا(ص)  و انتخابش به عنوان همسر آینده، در کنار درایت و لطف الهی، نقش تعیین کننده ای در فضایل و مقامات او دارد. این همه تجلیل و بزرگداشت از مقام خدیجه3  ما را بر آن می دارد که اندکی درباره شخصیت وی پژوهش کنیم و شاخصه هایی را که او را به چنین مرتبه ای رسانده است، برشماریم. در این مقاله کوتاه، به شیوه کتابخانه ای، به بررسی فداکاری ها و خدمات حضرت خدیجه به اسلام پرداخته ایم.