مرتضی جوان سرند

ایجاب اولین اراده موثر در انعقاد قرارداد می باشد که توسط موجب اعلان می گردد. قیدوبند ایجاب برخلاف سایر اعمال حقوقی توسط خود موجب مقرر می گردد و مخاطب ایجاب باید طبق مفاد ایجاب قبول خود را اعلان نماید. لازم به ذکر است که به امر ایجاب توسط قانون مدنی ایران به طور مستقل اشاره نشده و در نتیجه حقوقدانان با مطالعه تفسیری و تطبیقی مواد قانون مدنی ایران و سایر کشورها برای ایجاب اصولی را مقرر نموده اند. این در حالی است که اصول قراردادهای تجاری بین المللی در چند ماده قواعدی را برای ایجاب وضع نموده و در توضیحات ذیل هر ماده با ذکر مثال و بسط متن ماده به شرح قواعد ایجاب پرداخته است. از جمله ویژگی های مشترک هر دو قانون حفاظت از حقوق مخاطب ایجاب در مقابل موجب می باشد بدین صورت که موجب نمی تواند در هر صورت از ایجاب خود رجوع کند مگر با وجود شرایط مقرر در قانون.

اصلی ترین هدف متعاملین در انعقاد قرارداد اجرای مفاد قرارداد می باشد. در نتیجه هر قرارداد، طرفین تعهداتی را برعهده می گیرند که مکلف به ایفاء آن تعهدات هستند. البته که تعهدات باید در زمان و مکان مورد توافق و مقرر در قرارداد ایفاء گردند که این شرایط گاهی در قرارداد مشخص نشده است و یا نمی توان از متن قرارداد تشخیص داد در اینصورت با استناد به قانون حاکم بر قرارداد می توان زمان و مکان اجرای تعهدات را مشخص کرد. در پژوهش حاضر به بررسی زمان و مکان اجرای تعهدات قراردادی به صورت تطبیقی در حقوق ایران و اصول قراردادهای تجاری بین المللی پرداخته شده که باتوجه به این قوانین در برخی موارد بین تعهدات پولی و غیرپولی تفکیک قائل شده و در بعضی موارد دیگر هیچ اشاره ای به این مسئله نشده است که نشان از یکسان بودن قوانین نسبت به تعهدات پولی و غیرپولی دارد. اصول قراردادهای تجاری بین المللی درخصوص زمان ایفاء تعهدات قراردادی صراحتاً به مسئله ایفاء تعهد پیش از موعد اشاره کرده و این در حالیست که قانون مدنی ایران اجرای پیش از موعد را مستقلاً مورد بررسی قرار نداده اما باتوجه به برخی مواد می توان حکم قانون مدنی را در مورد این موضوع تشخیص داد.