فاطمه عرب یارمحمدی

مقدمه: فرار از منزل نوجوانان یکی از معضلات گریبان گیر خانواده ها و جوامع امروزی است. نوجوان بدون توجه به عواقب آتی این عمل و صرفاً برای خلاصی از مشکلات درون خانواده اقدام به فرار از منزل می کند و با این عمل، مشکلات بیشتری را هم برای خود و هم برای جامعه ایجاد می کند. از این رو لازم است عوامل مؤثر در پیشگیری از آن شناسایی شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی، در گرایش به فرار از منزل دختران دبیرستانی، با مدنظر قرار دادن نقش واسطه ای متغیرهای روان شناختیِ امیدواری و خوش بینی، انجام شد. روش: پژوهش حاضر با روش همبستگی بر روی 350 نفر از دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر تهران، انجام شد. آزمودنی ها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به پرسش نامه های سرمایه اجتماعی دلاویز (1384)، گرایش به فرار از منزل افراسیابی (1390)، خوش بینی شایر و کارور (1985) و امیدواری اسنایدر (1991) پاسخ دادند. تحلیل عاملی ابزارهای تحقیق انجام شد و بعد از حذف گویه های با بار عاملی غیرمعنی دار، مدل پیشنهادی پژوهش با استفاده از نرم افزار LISREL و روش تحلیل مسیر بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر مستقیم سرمایه اجتماعی بر امیدواری، خوش بینی و گرایش به فرار از منزل ( به ترتیب 50/0، 52/0 و 26/0-) و اثر خوش بینی و امیدواری بر گرایش به فرار از منزل (به ترتیب 25/0- و 19/0-) معنادار می باشد. همچنین نتایج، نقش واسطه ای معنادار خوش بینی و امیدواری را، در رابطه بین سرمایه اجتماعی و گرایش به فرار از منزل، نشان دادند و مدل پیشنهادی پژوهش، از برازندگی مطلوب برخوردار بود. نتیجه گیری: براساس یافته های حاضر می توان نتیجه گرفت که با افزایش سرمایه اجتماعی می توان گرایش به فرار از خانه را در دختران کاهش داد و نیز با تقویت امیدواری و خوش بینی، هم به صورت مستقیم می توان از گرایش به فرار دختران کاست، و هم به صورت غیرمستقیم، تأثیر سرمایه اجتماعی را در پیشگیری از فرار، افزایش داد.