آنوش اسکندری

مقدمه:مس ئله انس جام و یکپارچگ ی فض ای ش هری در ارتباط با استخوانبندی یا ساختار اصلی ش هر،اهرم توس عه ش هر و موج د پتانس یل رش د،اتص ال، هوی ت و یکپارچگی کل شهر خواهد بود.و با توجه به ویژگی هایی که داراست موجب کثرت و تنوع فضایی،تداوم کالبدی، فضایی و بصری می گردد، که این تداوم و پیوستگی خود در خلق فضاهای جدید نقش بسیار مؤثری را ایفا می کند. هدف پژوهش: هدف این پژوهش تحلیل اصل استقرار در ساختار استخوانبندی شهر وتاثیر آن بر شکل گیری کثرت و تنوع فضاهای شهری، در راستای کشف عوامل اثرگذار بر شکل گیری این ساختار و تعیین میزان کارایی فضاهای شهری در می باشد. روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی از نوع کمی است؛در این پژوهش برای تعیین و رتبه بندی معیارهای پژوهش از روش ترکیبی مدل تحلیلی AHP، و تحلیل رگرسیون چند متغیره با استفاده از آزمون های آماری تی تک نمونه ای با استفاده از نرم افزار(space syntax)چیدمان فضا استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده موردمطالعه بافت مرکزی شهر با محوریت خیابان انقلاب شهر سنندج می باشد. که محدوده بازار تاریخی خیابان و چهارراه انقلاب تا میدان نبوت را شامل می شود. یافته ها و بحث:یافته ها به دو صورت گرافیکی در قالب نقشه هم پیوندی و نیزآماری (محاسبه پارامترهای فضایی) برای هر دوره ارائه شده است. تحلیل ها متوسط مقدار هم پیوندی شهر سنندج را نشان می دهد که در آن الگوی کلی هم پیوندی شباهت بسیار زیادی به سایر شهرهای تاریخی ایران دارد. بر این اساس عنصر بازار که با تیره ترین خطوط مشخّص شده است، دارای بالاترین متوسط هم پیوندی است و از این نظر هم پیوندترین عنصر ساختاری شهر است و مهم ترین نقش را در ساختار کل شهر بر عهده دارد. نتایج: طرّاحی و سامان دهی فضایی محور خیابان انقلاب درمرکزشهربا استفاده از(6)معیار«سلسله مراتب، استقرار، تعادل، پراکندگی، تمرکز،پیوستگی فضایی»بوده؛ دربی تحقق بخشیدن به اصل استقرار و کثرت(تنوع) از طریق تعادل فضایی و توازن کالبدی صورت پذیرفته است،که مفهوم «هم پیوندی»به عنوان عوامل مؤثر بر«اتصال،کنترل،عمق،هم پیوندی» درمجموع میانگین بالاتر از میانه نظری ارزیابی شده که نشان دهنده این مطلب می باشد که معیارهای«تمرکز»،«استقرار»،«پیوستگی فضایی»،دارای بالاترین رتبه و اهمیت می باشند.

منظر فرهنگی مبتنی بر میراث طبیعی بر نمونه برجسته ای که دربرگیرنده ممتازترین پدیده ها، اشکال یا صورت های طبیعی و روندهای مهم جاری اکولوژیکی، تکامل بیولوژیکی و تعامل انسان با محیط طبیعی اش را به نمایش می گذارد، تکیه دارد. از این رو مسیر ساحلی رود کارون در کلاشهر اهواز در جایگاه یک میراث طبیعی غنی دربردارنده تمامی ارکان و البته پتانسیل منظر فرهنگی مطلوب می باشد که متاسفانه در دهه های اخیر مغفول مانده است. در این پژوهش با هدف دستیابی به مهمترین معیارهای مربوط به منظر فرهنگی-طبیعی به ایجاد نمودار شبکه ای روابط بین معیاری، اوزان دهی و نرمال نمودن آن ها از طریق شیوه ترکیبی تکنیک چند معیاره تصمیم گیری DEMATEL-ANP می پردازد. نتایج ابتدایی پژوهش از شیوه DEMATEL نشان می دهد، 13 مورد از 23 معیار، مهمترین معیارهای موضوع می باشند. از این میان، 8 مورد تأثیرگذار (مثبت) و 15 مورد از معیارهای تأثیرپذیر (منفی) است که 66% از خوشه " تفسیر عمیق از مناظر طبیعی" (2 از 3 معیار) دارای مقادیر مثبت هستند. همچنین مهمترین و تاثیرگذارترین معیار" ارزش زیستگاهی" از خوشه " عملکرد و بهره وری" است. در ادامه بر اساس نتایج ANP اگر چه مهمترین معیارها مربوط به خوشه " تفسیر عمیق از مناظر طبیعی" بوده اما ایجاد تمایز در خوشه " عملکرد و بهره وری" است. در پایان، یافته های ماتریس حد به دست آمده، رویکرد طبیعی در سه گانه (طبیعی، انسانی و انسان ساخت) در ایجاد منظر طبیعی مبتنی بر میراث طبیعی در نمونه موردی ساحلی رود کارون صحه می گذارد.

امروزه مسئله بافت های تاریخی از جمله مسائل مهم در حوزه های شهرسازی و معماری می باشد. یکی از عوامل تاثیر گذار بر باززنده سازی این بافت ها وجود کاربری های محرک هستند که در توسعه و پویایی بافت های تاریخی بسیار تاثیر گذار می باشند. هدف این پژوهش ارزیابی تاثیر کاربری های محرک بر باززنده سازی بافت های تاریخی، مرکزی، عامری و خرمکوشک واقع در شهر اهواز است. عوامل و معیارهای تاثیر گذار کاربری های محرک بر باززنده سازی و پویایی این بافت های تاریخی چیست؟ به عنوان سوال اصلی پژوهش مطرح شده است. با توجه به مقایسه تطبیقی سه بافت تاریخی مرکزی، عامری و خرمکوشک روش تحقیق این پژوهش بصورت توصیفی و تحلیلی و یافته های بدست آمده از طریق مدل ahp و با استفاده نرم افزار expert choice انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بافت مرکزی با میانگین وزنی 691/0، در رتبه نخست، عامری با میانگین وزنی 209/0 و خرمکوشک با میانگین وزنی 100/0 در رتبه های دوم و سوم قرار گرفتند. همچنین با توجه به ارزیابی صورت گرفته، معیارهای اجتماعی با میانگین وزنی 459/0، اقتصادی با میانگین وزنی 285/0، کالبدی با میانگین وزنی 137 /0 و زیست محیطی با میانگین وزنی 119/0، بر تاثیر گذاری کاربری های محرک بر پویایی و باززنده سازی این سه بافت موثر هستند.