کبری شهری

امام علی(ع) که پس از یک دوره ی 25 ساله دوری از صحنه ی سیاسی اسلام و بازگشت به سنت های جاهلی و انحراف از اصول قرآنی به امامت رسیدند، ناگزیر بودند برای اصلاح جامعه ی اسلامی برنامه تمدن سازی نوینی را اجرا کنند. این برنامه شامل نظام سازی اجتماعی، نظام سازی سیاسی، نظام سازی فرهنگی و نظام سازی اقتصادی بود. یکی از مشخصه های نظام سازی اجتماعی، تنظیم روابط با اهل کتاب بود که این به سبب حضور اقلیت های دینی گوناگونی بود که در قلمرو خلافت آن حضرت اهمیت داشت. این اقلیت ها شامل یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و صابئین بودند. بنابراین تعادل و تنظیم روابط حقوقی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با اهل کتاب ضرورتی امکان ناپذیر بود . آن حضرت حقوق اجتماعی را برای آحاد جامعه به ویژه آزادی اجتماعی نسبت به همه اقلیت ها قائل بودند و فرمانداران خود را به رعایت حقوق اهل کتاب و پرهیز از ستمگری نسبت به آنان توصیه می کرد. بنابراین چنین تصور می شود که امام علی (ع) با اهل کتاب روابط مدارا گونه ای داشتند. لذا این پژوهش درصدد بررسی سیره ی عملی و نظری امام علی(ع) با اهل کتاب و تعامل آن حضرت با اقلیت های دینی است و حقوق گوناگون آنان را بررسی خواهد کرد و مدل تمدن ساز علوی را در تعامل با اهل کتاب نبین خواهد کرد.