بهاره رشتی

شهرسازی و معماری در دوره حکومت اشکانیان و ساسانیان در ایران دارای جایگاه و اهمیت ویژه ای بود. شیوه شهرسازی در دوره این دو حکومت تفاوت هایی داشت. نوع اداره سیاسی امپراطوری های پارتی و ساسانی ماهیتی متفاوت بود؛ این مسئله در نگرش به گسترش و احداث یا مرمت شهرها امری ضروری و کلیدی است. این پژوهش با رویکردی جامعه شناختی تحلیلی به دنبال مقایسه شهرسازی اشکانی و ساسانی است. ازنظر هدف جزو پژوهش های نظری بوده و به لحاظ ماهیت و روش کار، در ردیف پژوهش های تاریخی قرار می گیرد و به روش توصیفی تحلیلی تنظیم شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که تغییر ساختار شهرهای شطرنجی تا قبل از تسلط اشکانیان بر فلات ایران شکل گرفته بود. در این دوره، تبدیل آن به شهرهای دایره ای، جهت احداث کمربندی دفاعی حراستی و حفاظت بیشتر و دقیق تر از شهر ماحصل این نگرش است. استفاده از مصالح ساختمانی بوم آورد در معماری اشکانی و احداث کاخ های باشکوه و آتشکده های مهم در دوره ساسانی که ریشه در ساختار دین باور امپراطوری ساسانی دارد از مشخصات بارز این نوشتار می باشد. اهداف پژوهش: تبیین و مقایسه عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در شهرسازی اشکانی و ساسانی. بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر در نگرش و تفکر شهرسازی در دو سلسله اشکانی و ساسانی. سؤالات پژوهش: مهم ترین مؤلفه ها در تبیین و تحلیل عوامل مؤثر در شهرسازی دوره اشکانی و ساسانی چیست؟ مهم ترین مشخصه در بررسی تأثیر اندیشه های هلنیستی بر شهرسازی اشکانیان چه بوده است؟

این مقاله به بررسی نتایج و پیامدهای جنگهای صلیبی اشاره دارد. یکی از مهم ترین و شاخص ترین برخوردها میان شرق و غرب بروز جنگ های صلیبی بوده است که نزدیک به دو قرن ادامه یافت که محدوده ی زمانی آن مربوط است به اواخر قرن های 5 تا 7 قمری/ 11 تا 13میلادی و مکان آن مربوط است به سرزمین های اروپای غربی، اروپای شرقی و آسیای صغیر و نوار شرقی دریای مدیترانه و فلسطین و شام و مصر. اصلی ترین دلیل یا بهانه برای این حرکت اعلام تقدّس بیت المقدّس است و مقابر و امکنه ای که در آنجا وجود داشتند .حال آنکه در عمل، دلایل غیر مذهبی و اقتصادی و سیاسی بر دلایل دینی مرّجح گردیدند. پژوهشگران نتایج به دست آمده را به چند بخش تقسیم کرده اند که عبارتند از: نتایج اقتصادی، علمی و ادبی، اجتماعی و سیاسی. جنگ های صلیبی دارای نتایجی بود که ناخواسته حاصل شدند بدون اینکه پاپ ها و پادشاهان و امپراتوران، آنها را خواسته باشند. تقریباً به هیچکدام از اهداف خود دست نیافتند و در پایان کلیسا همان قدر آسیب دید که فئودال ها، مردم نیز فقیرتر از گذشته شده بودند. امّا نتایج مثبت جنگ های صلیبی علی رغم کشته ها و تخریب هایی که به وجود آورد، رواج شهر نشینی و نفوذ علوم و ادبیّات و هنر اسلامی در غرب بوده است.