طاهره کولیوند

خانه به عنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزش های ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیت های بصری تجربه شده انسان تأثیر می گذارد. موضوع مقاله بررسی و تحلیل ارتباط بین مؤلفه های چیدمان فضایی خانه های سنتی بافت شهر رشت و کیفیت بصری تجربه شده توسط کاربران فضا در این خانه ها هست. در راستای دستیابی به این هدف، عوامل و مؤلفه های ساختارهای فضایی مؤثر بر تجربه های کسب شده از فضا با توجه به پیشینه فضا به دست آمده این خانه ها در نرم افزار depthmap با تکیه بر شاخص های زاویه راندگی ایزوویست، اتصال دید و میانگین عمق دید، موردسنجش قرارگرفته، سپس برای اعتبار سنجی و روایی تحلیل انجام شده در این نرم افزار،کیفیت های بصری از طریق پیمایش میدانی و جمع آوری داده ها با پرسشنامه مورد ارزیابی قرارگرفته است. اندازه گیری میزان همبستگی تجربه های بصری مرتبط با هر شاخص (طبق پیشینه پژوهش)، بر اساس طیف پنج امتیازی لیکرت و به کمک نرم افزار SPSS با کمک ضریب همبستگی پیرسون سنجیده شده است. یافته های تحقیق ارتباط معنادار بین کیفیت های بصری مربوط به هر شاخص ایزوویست طبق پیشینه پژوهش را باکیفیت های بصری تجربه شده در محیط از طریق پیمایش میدانی را نشان می دهد. نتایج این تحقیق ارتباط و همبستگی بین شاخص های کمی نرم افزار دپث مپ و شاخص های کیفی به دست آمده از تجربه های بصری درک شده از فضا را تأیید می کند. این نتایج می تواند به صورت بالقوه در سنجش هم زمان شاخص های چیدمان فضایی و تجربه بصری دریافتی در فضاهای مسکونی مؤثر باشد.

آسایش حرارتی در فضای باز یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار بر جنبه های مختلف زندگی به شمار می رود. هدف از پژوهش حاضر کمک به درک بهتر عوامل تأثیرگذار بر آسایش حرارتی فضای باز مانند عرض پیاده روها، ابعاد تنگه های شهری و جهت گیری آن هاست. در این تحقیق شهر کرمانشاه به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شده و چهار معبر اصلی آن به نام های مدرس، کسری، نوبهار و طاق بستان مورد بررسی قرار گرفته است. داده های هواشناسی موردنیاز برای دوره زمانی 59 ساله از 1951 تا 2010 از اداره هواشناسی کرمانشاه دریافت شد. عناصر محیطی برای هر کدام از معابر به صورت میدانی برداشت شد. داده های موجود در نهایت وارد نرم افزار Envi-met شد. نتایج شبیه سازی های مدل نشان داد که مقادیر شاخص PMV تابستان و زمستان تنها در معبر شمالی- جنوبی نوبهار در محدوده آسایش حرارتی قرار دارد و معبر کسری با تغییر جهت از شرقی- غربی به شمالی- جنوبی صرفاً در زمستان به میزان 40/0 واحد PMV بهبودی نشان می دهد. افزایش عرض معابر به میزان 50%، موجب افزایش دما در تابستان و زمستان شد. همچنین افزایش ارتفاع ساختمان های اطراف معابر خیابان مدرس، کسری و طاق بستان موجب بهبود آسایش حرارتی تابستان و اثر معکوس در زمستان شد.