ذکیا عباسی

پژوهش حاضر باهدف «طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در آموزش عالی بر مبنای آموزه های اخلاقی قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبائی با روش داده بنیاد» انجام شده است. روش پژوهش، کیفی و از نوع داده بنیاد است چون شکل گیری الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در آموزش عالی پدیده دینی-فرهنگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه آیات قرآن کریم و تفاسیر مرتبط باتربیت اخلاقی تفسیر المیزان است، کلیه آیات قرآن کریم به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد و آیات مربوط به تربیت اخلاقی به عنوان نمونه آماری مورد شناسایی و تبیین قرار گرفت. بررسی نتایج آزم ون t (تی همبسته) به منظور بررس ی وض عیت موج ود و مطل وب مؤلفه های شناسایی شده تربیت اخلاقی نشان داد ک ه در خص وص وض عیت موج ود و مطلوب برنامه درسی تربیت اخلاقی در آموزش عالی، تفاوت معن اداری ب ین می انگین نمون ه و می انگین فرض ی جامع ه در س طح معناداری 01/۰ وجود دارد. همچنین یافته های داده بنیاد نشان داد که بر مبنای الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در آموزش عالی توانمند سازهای اجرای الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در آموزش عالی شامل فرهنگ تربیت اخلاقی، ویژگی های تربیت اخلاقی، سیاست ها و اهداف محیطی، عوامل تسهیل کننده و موانع و ویژگی پذیرندگان منجر به تحقق نتایج تحقیق الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در آموزش عالی می شوند. یافته های روش دلفی جهت اعتبار یابی حاکی از آن است که شاخص های شیوه شناسی تربیت اخلاقی، ویژگی دانشجویان، عوامل تسهیل کننده، شرایط زمینه ساز، اصول تربیت اخلاقی و موانع پیش روی تربیت اخلاقی که از مبانی نظری استخراج شده بودند، مورد تأیید قرار گرفتند.

اخلاق یکی از مؤلفه های اصلی دوام و قوام جوامع بشری است و استحکام نظام اخلاقی هر جامعه، وابسته به نظام ارزشی حاکم بر آن است. هدف از تحقیق حاضر بررسی رویکردهای تربیت اخلاقی در سه کشور ایران، آمریکا و چین به طورکلی و در آموزش عالی است. روش تحقیق این پژوهش کیفی و از نوع پیمایش تطبیقی است و داده های موردنیاز از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای، گزارش های تحقیقی و جستجو در شبکه جهانی اینترنت به دست آمده است و با استفاده از الگوی بردی که چهار مرحله توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه را در مطالعات تطبیقی مشخص می کند؛ پس از بیان واقعیت های تربیت اخلاقی نقدوار به نقاط اشتراک و افتراق و نقاط ضعف و قوت هر کشور در این زمینه می پردازد. بررسی یافته ها نشان می دهد تمامی رویکردها به نوعی از مذهب یا دین رایج هر کشور نشاءت می گیرد و مراحل رشد اخلاقی در رویکردهای غیر اسلامی بخصوص رویکرد شناختی ثابت و بدون تغییر هستند حال آنکه اسلام قوانین و احکام اخلاقی را مطلق و واقعی می داند و به جز اسلام سایر رویکردها تنها به یک جنبه خاصی از تربیت اخلاقی تأکید می کنند.