سید باقر فاطمی نصرآبادی

ارزیابی دقت نتایج حاصل از طبقه بندی تصاویر ماهواره ای بسیار حائز اهمیت است. تاکنون پارامترهای متعددی برای بیان دقت طبقه بندی تصاویر مورد استفاده قرار گرفته اند. دو نمونه از متداول ترین پارامترها، ضریب کاپا و دقت کلی می باشند. بعضی از محققین ایراداتی به این پارامترهای متداول وارد کرده و پارامترهای جدیدی ارائه نموده اند و معتقدند این پارامترها، معایب پارامترهای متداول را ندارند. در این تحقیق رابطه دو مورد از این پارامترهای جدید ارزیابی دقت طبقه بندی با پارامترهای متداول مورد بررسی قرار گرفته است. این دو پارامتر مغایرت کمی و مغایرت تخصیصی نام گذاری شده اند که میزان عدم شباهت را گزارش می نمایند. به منظور بررسی رفتار این دو پارامتر طبقه بندی نظارت شده روی 57 تصویر شامل سه دسته از تصاویر با قدرت تفکیک متوسط، قدرت تفکیک بالا و قدرت تفکیک خیلی بالا انجام شد. سپس ضریب کاپا و دقت کلی به عنوان پارامترهای متداول، و مغایرت کمی و مغایرت تخصیصی به عنوان پارامترهای جدید برای هر تصویر طبقه بندی شده محاسبه شده و همبستگی مقادیر به دست آمده با یکدیگر بررسی گردید. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان می دهند که میزان همبستگی بین این دو دسته پارامتر بالا ولی در جهت منفی است؛ به عبارت دیگر با افزایش مقادیر یک دسته، مقادیر دسته دیگر کاهش می یابد. به این ترتیب پارامترهای مغایرت اطلاعات جدیدی را درباره نتایج طبقه بندی به کاربر ارائه نمی دهند و تنها و در صورتی که خطای طبقه بندی خواسته شود، می توان از پارامترهای مغایرت نیز درکنار آن ها استفاده نمود.

یکی از روشهای ساده و معروف ادغام تصاویر ماهواره ای، روش IHS میباشد. بر طبق مطالعات گذشته، هنگامیکه نسخه های مختلف روش IHS روی تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک مکانی بالا اجرا میگردد، اعوجاجات فراوانی به علت تفاوت منحنی پاسخ طیفی تصویر چند طیفی و تصویر پانکروماتیک به وجود میآید. در این تحقیق از اطلاعات مفید منحنی پاسخ طیفی تصویر چند طیفی و باند پانکروماتیک سنجنده در فرایند ادغام استفاده شده است. بر اساس روش ادغام FIHS، هفت حالت مختلف برای تشکیل تصویر شدت با در نظر گرفتن ضرایبی که با استفاده از منحنی های پاسخ طیفی سنجنده محاسبه می شوند، بررسی شدهاند. به این صورت که وضعیت قسمت های مشترک و غیرمشترک منحنی های پاسخ طیفی سنجنده های چند طیفی و پانکروماتیک ارزیابی می گردند و ضرایب مختلفی برای باندهای چند طیفی در محاسبه مؤلفه شدت برآورد می شوند. سپس ادغام به روشFIHS  بر اساس مؤلفه شدت جدید انجام می شود. این نتایج به وسیله سه معیار طیفی و یک معیار لبه بررسی گردید. با توجه به نتایج متفاوت حاصل از معیارها بر اساس چهار معیار گفته شده یک رتبه بندی انجام گردید و بر اساس آن روش های مورد آزمون رتبه ای از 1 تا 8 گرفتند. نتایج محاسبه معیارهای طیفی و مکانی گوناگون نشان میدهند که استفاده از قسمت های خارج از منحنی پاسخ طیفی باند پانکروماتیک بهترین نتیجه را حاصل می کند. روش پیشنهادی نسبت به سایر روشهای ادغام IHS با استفاده از منحنی پاسخ طیفی بهتر عمل میکند. سرعت و دقت مطلوب از نتایج استفاده از اطلاعات منحنی پاسخ طیفی باندهای سنجنده ها در ادغام تصاویر ماهواره ای می باشد.