میترا قدیمی نوران

انعطاف پذیری روان شناختی یک صفت چندوجهی است که در بسیاری از حوزه های زندگی از جمله سلامت روان نقش دارد. با توجه به نقش انعطاف پذیری روان شناختی، پژوهشگران به بررسی این خصوصیت علاقمند شدند؛ اما برای بررسی آن ابزاری که به صورت تخصصی انعطاف پذیری روان شناختی را مورد سنجش قرار دهد، در اختیار ندارند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه انعطاف پذیری روان شناختی بود تا در نبود یک مقیاس منسجم، کوتاه و مختص به اندازه گیریِ انعطاف پذیریِ روان شناختی بتواند در سنجش این خصوصیت در پژوهش های روان شناسی کمک کند. به منظور جمع آوری داده ها، 400 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 98-99با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه انعطاف پذیریِ روان شناختی را تکمیل کردند. برای بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد و به منظور بررسی اعتبار محاسبه ضریب آلفای کرونباخ صورت گرفت. تحلیل عاملی نشان داد که این پرسشنامه 5عامل دارد که عبارتند از: تفسیر مثبت از تغییر، در نظر گرفتن خود به عنوان فردی منعطف، در نظر گرفتن خود به عنوان فردی گشوده و خلاق، تفسیر واقعیت به عنوان پویا و قابل تغییر بودن، و تفسیر واقعیت به عنوان چندوجهی بودن که پنج عامل بر روی هم 83/59% از واریانس کل پرسشنامه را تبیین می کردند. همسانی درونی گویه های پرسشنامه انعطاف پذیری روان شناختی برابر ضریب آلفای 89/0 به دست آمد که بیانگر پایایی مطلوب این پرسشنامه است. بر اساس نتایج تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی در این پژوهش پرسشنامه انعطاف پذیری روان شناختی از روایی و اعتبار قابل قبول در دانشجویان برخوردار است .

زمینه : یکی از راه های پیشگیری از بروز مشکلات روانی ورفتاری، ارتقاء سرمایه روانشناختی افراد می باشدکه از چهارسازه امید، خوشبینی، تاب آوری و خودکارآمدی تشکیل شده است. هدف : هدف پژوهش حاضر، ساخت و رواسازی مقیاس سرمایه روانشناختی جهت کاربرد در حوزه های عمومی و رابطه آن با بهزیستی ذهنی بود. روش : روش پژوهش از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری کلیه متأهلین شهر تهران بودند که از بین آنان520 نفر به روش چند مرحله ای انتخاب شدند. مقیاس های بکاررفته، مقیاس66سؤالی محقق ساخته و مقیاس های 24 سؤالی سرمایه روانشناختی لوتانز (2007) و فرم کوتاه 18سؤالی بهزیستی ذهنی ریف(1995) بودند. برای تحلیل داده ها از نظریه جدید اندازه گیری (IRT) و تحلیل عامل تأییدی مرتبه اول و دوم استفاده گردید. جهت انجام تحلیلIRT ابتدا مفروضه های تک بعدی بودن و استقلال موضعی، با استفاده از سه روش VSS وMAP و تحلیل عامل اکتشافی مورد بررسی قرارگرفتند و پس ازآن با استفاده ازتحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و برازش مدل، پنج عامل امیدواری، خودکارآمدی، خوشبینی مثبت، خوشبینی منفی و سازگاری استخراج شدند. جهت بررسی منتج شدن این پنج عامل از عامل بزرگ تری بنام سرمایه روانشناختی، از تحلیل عاملی مرتبه دوم بهره گرفته شد و برای بررسی پایایی از روش ضریب همسانی درونی، در دوفرم آلفای کرونباخ وتتای ترتیبی استفاده گردید. یافته ها : در نتیجه این تحلیل ها، پرسشنامه66 سؤالی محقق ساخته به پرسشنامه 48 سؤالی تغییر یافت. مقیاس دارای ضریب پایایی بالا وقابل قبولی بوده (آلفای کرونباخ برابر 945/0و تتای ترتیبی برابر952/0) ودر بررسی روایی همگرایی، پرسشنامه مذکور رابطه مثبت ومعنی داری با مقیاس لوتانز و همچنین رابطه مثبت و معنی داری با مقیاس بهزیستی ذهنی ریف وشش عامل آن بدست آمد. نتیجه گیری : نتایج نشان دادکه مقیاس محقق ساخته از پایایی وروایی مناسبی برای سنجش این سازه درحوزه های مختلف اجتماعی برخوردار است.