سولماز عارفی اصل

هدف: مطالعه نقش احساسات سرمایه گذاران و لحن گزارش های فعالیت هیئت مدیره در شکل گیری رفتار معاملاتی آنها در بازار سرمایه. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ طبقه بندی بر حسب روش، از نوع توصیفی- همبستگی است. برای اندازه گیری احساسات سرمایه گذاران از روش مؤلفه های اصلی و لحن گزارش فعالیت هیئت مدیره از طریق متن کاوی و از نرم افزار مکس کیودا استفاده شد. نمونه آماری مورد مطالعه، 151 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران بین سال های 1388 الی 1400 است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد بین احساسات سرمایه گذاران و رفتار معاملاتی آنها رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. از طرفی، وجود رابطه منفی و معنا دار بین لحن گزارش فعالیت هیئت مدیره و رفتار معاملاتی سرمایه گذاران مشاهده گردید.  نتیجه گیری: احساسات سرمایه گذاران به هنگام انجام معامله، باور و ذهنیتی برای آنها ایجاد می کند بگونه ای که برپایه باورهای شکل گرفته رفتار می کنند. از طرفی، لحن مورد استفاده مدیریت در انتشار اطلاعات متنی گزارش فعالیت هیئت مدیره بر تصمیمات سرمایه گذاران اثر گذاشته و موجب تغییر حجم غیرعادی معاملات بازار می گردد. با توجه به اینکه تاکنون پژوهشی در خصوص تأثیر لحن گزارش فعالیت هیئت مدیره بر رفتار سرمایه گذاران انجام نشده است، یافته های این پژوهش می تواند به شناسایی آثار لحن مورد استفاده مدیریت در افشای اطلاعات متنی این نوع گزارش و همچنین به درک تأثیر احساسات برانگیخته شده سرمایه گذاران بر رفتار معاملاتی آنها کمک بسزایی نماید.

سود به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های حسابداری، همواره برای اهداف متعددی همچون ارزیابی سهام و عملکرد مدیریت شرکت ها و همچنین به منظور بهبود تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری، کانون توجه سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بوده است. به دنبال بحران های مالی پی درپی و ورشکستگی شرکت های عظیم دنیا در سال های اخیر، توجه پژوهشگران و تحلیلگران مالی از تأکید صرف بر رقم سود، به سمت کیفیت سود سوق پیدا کرده است. معیارهای متفاوتی برای کیفیت سود وجود دارد که هرکدام از محققین به بررسی تعداد معدودی از آنها اکتفا نموده و از مدلهای مختلفی برای اندازه گیری آنها استفاده کرده اند، اما به اتفاق نظری درباره روش های اندازه گیری کیفیت سود دست نیافته اند. نتایج این بررسی نشان می دهد، اگرچه مفهوم کیفیت سود واضح به نظر می آید، اما اندازه گیری آن در عمل مشکل است. از طرفی امکان ارائه تعریف واحد و جامعی برای کیفیت سود وجود ندارد، زیرا افراد از رقم سود گزارش شده در تصمیمات متفاوتی استفاده می کنند.

در این پژوهش به منظور جمع بندی دقیق تر نتایج متضاد مطالعات متعدد انجام شده در زمینه تأثیر سازوکار های حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود، از روش فراتحلیل (متاآنالیز) برگرفته از طرح پژوهشی گارسیا مکا و سانچز (2009) استفاده شده است. این روش روی نمونه ای شامل 49 مطالعه، مشتمل بر 30 مطالعه خارجی در دوره زمانی 2000 تا 2014 و 19 مطالعه داخلی طی سال های 1380 تا 1393 اجرا شد. متغیرهای مستقل دو دسته هیئت مدیره (استقلال و اندازه هیئت مدیره، دوگانگی نقش مدیر ارشد اجرایی) و ساختار مالکیت (مالکیت داخلی، نهادی و تمرکز مالکیت) در نظر گرفته شد و مدیریت سود، متغیر وابسته مد نظر قرار گرفت. برای تعیین روابط میان متغیرهای اصلی پژوهش و شناسایی متغیرهای تعدیل کننده این روابط، از ابزار اندازه اثر بهره برده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد: 1. نوع و علامت اقلام تعهدی به منزله متغیر تعدیل کننده، روابط میان اندازه هیئت مدیره، مالکیت نهادی و تمرکز مالکیت و مدیریت سود محسوب می شوند و 2. مدل اقلام تعهدی و نوع سیستم حاکمیت شرکتی، موجب تعدیل روابط میان استقلال و اندازه هیئت مدیره و مدیریت سود می شوند.