محمد نیکوسیر جهرمی

زمینه و هدف: بی خوابی از اختلال های شایعی است که در اغلب موارد به عنوان علامت همراه اختلال­های جسمی و روان شناختی تشخیص داده می­شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوع نشانگان بی خوابی و شناخت اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری برکاهش این نشانگان در زندانیان مرد انجام شد. مواد و روش ها: نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شبه آزمایشی 28 نفر از زندانیان مرد زندان مرکزی شیراز بودند که به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس افراد گروه آزمایش به مدت 9 جلسه تحت گروه درمانی شناختی رفتاری قرار گرفتند، در حالی که آزمودنی های گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. آزمودنی ها شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ، سیاهه افسردگی بک و سیاهه اضطراب بک را تکمیل کردند. داده ها به کمک تحلیل کوواریانس تک متغیره تحلیل شدند. یافته ها: درصد بالایی از زندانیان مورد بررسی نشانگان بی خوابی را گزارش کردند. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس یک راهه نشان داد گروه درمانی شناختی رفتاری بر کاهش نشانگان بی خوابی در مرحله پس آزمون (01/0p<) و پیگیری (05/0p<) موثر است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای بی خوابی در زندانیان و اثربخشی درمان شناختی رفتاری به شیوه گروهی، انجام پژوهش­های بیشتر و ارائه خدمات روان شناختی در جهت کاهش نشانگان بی خوابی و عوامل زمینه ساز آن ضروری به نظر می رسد.