شیوا حسن پور

خودهمبستگی و نوسان سود از ویژگی های سری زمانی سود محسوب می شوند که نمایانگر میزان درجه نااطمینانی در سود هستند. این عناصر بر درک حسابرسان از ریسک حسابرسی اثر می گذارند و با افزایش تلاش حسابرسی سبب افزایش تاخیر در گزارش حسابرسی می شوند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر نوسان و خودهمبستگی سود برتاخیر در گزارش حسابرسی است. در این پژوهش اطلاعات 100 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1393 تا 1399 استخراج و روابط بین متغیرهای پژوهش با استفاده از داده های پانل و روش حداقل مربعات تعمیم یافته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد که بین نوسان سود و تاخیر در گزارش حسابرسی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از طرفی بین خودهمبستگی سود و تاخیر در گزارش حسابرسی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ به عبارت دیگر هر چه نوسانات (خودهمبستگی) سود افزایش یابد، تاخیر در گزارش حسابرسی بیشتر (کمتر) می شود. همچنین تخصص صنعتی حسابرس برخلاف انتظار تاثیرتعدیلی معناداری بر رابطه بین نوسان و خودهمبستگی سود با تاخیر در گزارش حسابرسی ندارد.

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی پیامدهای اقتصادی گ زارش حساب رسی تع دیل شده و نقش نظریه های توجیه کننده حسابرسی است.  روش: داده های پژوهش با استفاده از اسناد کاوی و نمونه ای شامل 146 شرکت پذی رفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره 1386 تا 1397 به روش داده های ترکیبی و الگوی رگرسیون چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفته اند.  یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که تعداد بندهای شرط در گزارش حسابرسی، پیامد اقتصادی دارد و ب ه ترتیب منج ر ب ه کاهش حساسیت مخارج سرمایه گذاری نسبت به جریان های نقدی و نسبت کیو توبین می شود. افزون بر این، نقش سه فرضیه توجیه کننده اجرای حسابرسی طبق دیدگاه والاس نیز آزمون شد. یافته ها نشان داد که گزارش حسابرسی تعدیل شده، بر اساس فرض تئوری نمایندگی و تئوری اطلاعاتی دارای پیامد اقتصادی است. اما، ب ر اساس تئوری بیمه ای نتایج بیانگر وجود پیامد اقتصادی نبوده است.  نتیجه گیری: توجه مدیران و سهامداران به پیامدهای اقتصادی گزارش حسابرسی، می تواند منجر به اقدامات مؤثر در جهت کاهش بندهای گزارش حسابرسی شود.

در این مقاله مهمترین معیارهای اندازه گیری کیفیت حسابرسی و نقاط ضعف و قوت هر یک اشاره شده و میزان به کارگیری معیارهای مزبور در نشریه های تخصصی حسابداری در ایران ارزیابی گردیده است. به این منظور، ابتدا مروری بر مقاله های حسابرسی منتشر شده در کش ور انج ام ش ده و پ س از دسته بن دی معیارها، می زان استفاده از ه ر معیار و نتای ج حاص ل از ب ه کارگیری آن ها بیان شده است. سپس، مقاله های یاد شده بر اساس پدیدآورنده، نوع نشریه، سال انتشار و ... طبقه بندی و تحلیل شده اند. در این مقاله، از اطلاعات 12 نش ریه ی علمی پژوهشی طی دوره ی زمانی 5 ساله ی 1389 تا 1393 استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی معیارهای اندازه گیری کیفیت حسابرسی نشان داد که در دوره ی مزبور، معیارهای 10 گانه ی کیفیت حسابرسی 72 مرتبه در 59 مقاله ب ه کار گرفته شده اند. این تع داد فقط کمتر از 4 درص د کل مقاله های منتشر شده را شامل می شود. همچنین در بسیاری از موارد، به کارگیری معیارهای مشابه، منجر به نتایج متفاوت و متناقض شده است. به نظر می رسد اجرای پژوهش هایی به منظور ارائه ی معیارهای مناسب برای اندازه گیری کیفیت حسابرسی با توجه به شرایط ایران ضروری است. امید است با ارائه ی این مقاله و توجه به نقاط ضعف و قوت معیارهای اندازه گیری کیفیت حسابرسی، کیفیت پژوهش های تجربی در این زمینه افزایش یابد.

استانداردهای حسابداری پیش بینی سود هر سهم را در گزارشگری مالی الزامی نموده است. هر چه انحراف پیش بینی سود توسط مدیریت کمتر باشد، اعتماد سهامداران به سرمایه گذاری در شرکت بیشتر می شود. پژوهش های پیشین نشان داده اند که رعایت بیشتر محافظه کاری در حسابداری منجر به کاهش انحراف پیش بینی سود می شود. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر شرایط عدم اطمینان بر رابطه ی محافظه کاری و انحراف پیش بینی سود هر سهم توسط مدیریت است. برای اندازه گیری محافظه کاری از مدل باسو (1997) استفاده شده است. انحراف پیش بینی سود هر سهم نیز به صورت تفاوت بین اولین سود پیش بینی شده توسط مدیریت و سود واقعی گزارش شده تعریف شده است. شرایط عدم اطمینان در شرکت می تواند در برآوردهای مدیریت خلل ایجاد کند. در این پژوهش، اثر عدم اطمینان محیطی با شاخص نوسان سود و طول چرخه ی عملیاتی بررسی شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش، داده های مربوط به 162 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه ی آماری طی دوره ی زمانی 1391-1381 به روش تحلیل داده-های ترکیبی (پانل) به کار برده شد. برای برآورد مدل های مناسب در داده های ترکیبی از آزمون های چاو و هاسمن استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از این بوده است که با اعمال بیشتر حسابداری محافظه کارانه، انحراف پیش بینی سود هر سهم توسط مدیریت کاهش یافته است. افزون بر این، در یک محیط با عدم اطمینان بالا، تاثیر محافظه کاری بر انحراف پیش بینی سود هر سهم افزایش می یابد. با افزایش طول چرخه ی عملیاتی نیز، تاثیر محافظه کاری بر انحراف پیش بینی سود هر سهم افزایش می یابد.