مهدی وزین فضل

شاهان قاجار بیش از شاهان دیگر سلسله های حاکم بر ایران به قم و عمران این شهر مذهبی اشتیاق نشان دادند. در دوران ناصرالدین شاه و به همت صدراعظمش میرزا علی اصغر خان امین السلطان، راه جدیدی بین تهران و قم با تعداد زیادی کاروان سرا، حمام، و مهمان خانه ساخته شد و بعدها کمپانی برادران لینچ (Lynch) این راه را کامل تر کرد. با وجود این که شهر قم در دوران قاجاریه از لحاظ اقتصادی شهر مهمی به شمار نمی رفت؛ ولی به علت قرار گرفتن حرم حضرت معصومه (ص)، وجود مقابر شاهان صفویه و قاجاریه و تنی چند از شخصیت های بزرگ سیاسی و دینی، نزدیکی به پایتخت سیاسی ـ مذهبی کشور و تجمع شخصیت های معروف مذهبی در این شهر اهمیتی سیاسی و مذهبی داشت و شاهان قاجار سعی داشتند از این شرایط قم برای کسب مشروعیت بیشتر مذهبی و سیاسی خود استفاده کنند. راه تهران ـ قم در دوران ناصرالدین شاه تکمیل شد ولی عواملی همچون منفعت شخصی میرزا علی اصغر خان امین السلطان، دور بودن راه جدید، گرانی حمل و نقل و امکانات رفاهی این جاده و در نهایت رسیدگی نکردن به آن در سال های بعد از ساخت ارزش اقدامات در مورد این راه را با چالش مواجه کرد و منافع اقتصادی و تجاری مردم قم را تأمین نکرد.