عبدالمجید ناصری داوودی

شهر هرات در عصر تیموریان به عنوان مرکز فرهنگی شرق جهان اسلام به ویژه خراسان مطرح گردید، کتابخانه ها و مراکز علمی- فرهنگی فراوانی در این دوره تاریخی به وجود آمد، مزارات متبرکه و اماکن مذهبی نیز به تبع، تعمیر و آباد شد. این پژوهش درصدد است تا جایگاه و کارکردهای فرهنگی مزارات هرات با تأکید بر عصر تیموریان را تبیین و تحلیل کند. پژوهش حاضر با روش گردآوری داده-های کتابخانه ای و به شیوه توصیفی _ تحلیلی انجام گرفته است. دستاورد این پژوهش این است که مزارات متبرکه و اماکن مذهبی در هرات، به خاطر قداستی که نزد همه مردم داشتند، از کارکردهای فرهنگی خوبی برخوردار بوده است. مزارات هرات در این دوره تاریخی افزون براینکه محل عبادت، زیارت و دعا و نیایش مردم بوده است؛ به عنوان مرکز علمی- فرهنگی نیز به حساب می آمده است. بسیاری از عالمان دینی در این اماکن مذهبی جلسه درسی داشته و مباحثی مانند عرفان و تصوف، فقه و اصول، علوم قرآن و حدیث، کلام و علوم عقلی را تدریس می کردند و عالمان شیعه و سنی در کنارهم به تعلیم و تعلّم می پرداختند، چنانکه سخنرانان و خطیبان معروف در این مزارات متبرکه، به نصیحت، موعظه و سخنرانی پرداخته و نیز مردم از وعظ آنان بهره می بردند.