محمدرضا سلامت

اغلب بازیکنان برای ضربه زدن به توپ یک پای برتر دارند. اعتقاد بر این است که این برتری ممکن است به تفاوت در میزان تراکم مواد معدنی استخوان در اندامهای تحتانی بینجامد. هدف از این تحقیق عبارت است از مقایسه تراکم مواد معدنی استخوان پای برتر و غیربرتر بازیکنان فوتبال و افراد غیرورزشکار. بدین منظور، میزان تراکم مواد معدنی استخوان گردن و تروکانتر ران پای برتر و غیربرتر 15 فوتبالیست حرفه ای (میانگین ± انحراف استاندارد؛ سن: 2/0± 2/23 سال، وزن: 8/1 ± 3/70 کیلوگرم؛ و قد: 1 ± 3/174سانتی متر) و 14 فرد سالم غیرورزشکار (میانگین ± انحراف استاندارد؛ سن: 4/0± 22سال؛ وزن: 4/2 ± 6/61کیلوگرم؛ و قد: 2/1± 9/173 سانتی متر) ارزیابی شدند. از دستگاه سنجش تراکم مواد معدنی استخوان (DEXA)، ترازو، قدسنج، و پرسش نامه سابقه ورزشی و پزشکی جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها از طریق آزمون t وابسته و t مستقل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این تحقیق نشان داد میزان تراکم مواد معدنی استخوان پای غیربرتر بازیکنان فوتبال به طور معناداری بیشتر از پای برترآنهاست (01/0=P، 92/2=t) (2mg/cm1335 در برابر 1288)، در حالی که در افراد غیرورزشکار تفاوت معناداری بین دو پا مشاهده نشد (95/0=P، 05/0=t) (2mg/cm 5/941 در بـرابـر 1/941). همچنین، میزان تـراکم مـواد معدنی استخوان پای برتر و غیربرتر (2mg/cm1288 در برابر 1335) بازیکنان فوتبال به طور معناداری بیشتر از پای برتر و غیربرتر افراد غیرورزشکار (2mg/cm 1/941 در برابر 5/941) (000/0=P، 58/8=t، 03/8=t) بود. از نتایج این تحقیق می توان نتیجه گیری کرد درگیری بیشتر پای غیربرتر فوتبالیستها در حرکاتی از قبیل پرش و فرود و عمل، تکیه گاهی در حین شوت زدن است و به بالا رفتن میزان تراکم مواد معدنی بیشتر در پای غیربرتر نسبت به پای برتر می انجامد. همچنین، به نظر می رسد ورزش فوتبال تراکم مواد معدنی استخوان در پای برتر و غیربرتر فوتبالیستها را افزایش می دهد که این نکته در پیشگیری از پوکی استخوان اهمیت دارد.

هدف از تحقیق حاضر، مقایسه تراکم استخوان ستون فقرات کمری و استخوان ران فوتبالیست های حرفه ای و افراد غیرورزشکار است. بدین منظور پانزده نفر از فوتبالیست های حرفه ای (میانگین ± انحراف استاندارد، سن 2/0 ±2/23 سال، وزن 8/1 3±/70 کیلوگرم، قد 1 ± 3/174 سانتیمتر) و 14 نفر از افراد سالم غیرورزشکار (میانگین ± انحراف استاندارد، سن 4/0± 22 سال، وزن 4/2 ±6/61 کیلوگرم و قد 2/1 ±9/173 سانتیمتر) در این تحقیق شرکت کردند. داده ها به وسیله دستگاه سنجش تراکم مواد معدنی استخوان (DEXA) و پرسشنامه سابقه پزشکی جمع آوری شد. تراکم مواد معدنی استخوان گردن و تروکانتر ران پای راست و چپ و همچنین مهره های دوم تا چهارم کمری اندازه گیری شد و با استفاده از آزمون t وابسته و t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. تراکم مواد معدنی استخوان ران و مهره های کمر فوتبالیست ها به طور معناداری بیشتر از استخوان ران و مهره های کمر افراد غیرورزشکار (000/0 = P، 19/7 = t، 49/8 = t) بود (5/1311 و 1/1332 در برابر 3/941 و 1/1054 میلی گرم بر سانتیمتر مربع) . تراکم مواد معدنی استخوان مهره های کمر افراد غیرورزشکار (001/0 = p ، 4 = t) به طور معناداری بیشتر از استخوان ران آنها بود (در 1/1054 برابر 3/941 میلی گرم بر سانتیمتر مربع)، اما بین تراکم مواد معدنی استخوان مهره های کمر و استخوان ران فوتبالیست ها تفاوت معناداری مشاهده نشد (51/0 = P، 66/0 = t) (5/1311 در برابر 1/1332 میلی گرم بر سانتیمتر مربع) . نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تراکم مواد معدنی مهره های کمر و استخوان ران فوتبالیست های حرفه ای به طور معناداری بیشتر از تراکم مواد معدنی استخوان مهره های کمر و استخوان ران افراد غیرورزشکار است که این تراکم بالا ممکن است در به تاخیر انداخن بیماری های استخوانی و کاهش شکستگی استخوان در سال های پیری نقش داشته باشد.