بزرگداشت کشته شدگان اندیجان

گروه های حامی حقوق بشر روز نهم ماه می در شهر کارنگی ایالات متحده آمریکا گردهم آمدند تا سالگرد وقوع فاجعه اندیجان را گرامی دارند و توجه جهان را به حادثه ای که به گفته ناظران غربی به قتل عام تظاهرکنندگان بیگناه ازبک توسط نیروهای دولتی ازبکستان گردید، جلب کنند. سایت تحلیلی «واشنگتن دیپلمات» با اشاره به برگزاری همایش «یک سال پس از اندیجان: چه چیزی در انتظار ازبکستان و ایالات متحده است» با حمایت مالی رادیو آزاد اروپا، گروه ناظر حقوق بشر، گروه بحران بین الملل و برخی از گروه های غیردولتی، گزارش مفصلی از چگونگی برگزاری این مراسم ارائه کرد. کریستوفر اسمیت، نماینده جمهوری خواه کنگره و سناتور جان مک کین که از اعضاء فعال حزب جمهوری خواه به شمار می رود از سخنرانان اصلی این نشست بودند.
    در 12 مِی سال 2005 جمعیتی مسلح به زندان اندیجان یورش بردند تا صدها نفر از زندانیان این زندان که به اتهام عضویت در یک گروه افراطی اسلام گرا بازداشت شده بودند را آزاد سازند. اما نیروهای امنیتی در پاسخ به اشغال زندان به سوی هزاران تظاهرکننده خارج از زندان آتش گشودند. برخی از منتقدین دولت ازبکستان را متهم می کنند که به بهانه افراط گرایی بسیاری از تجار موفق را دستگیر و مخالفین سیاسی را سرکوب می کند. با گذشت یک سال از این واقعه همچنان اطلاع دقیقی از تعداد کشته و زخمی شدگان ایـن واقعـه در دسـت نیسـت. بـر اسـاس آمـارهای رسـمی تعـداد آسیب دیدگان این واقعه 187 نفر بوده است. اما ناظران خارجی ایـن رقم را 300 تا 750 نفر دانسته اند و حتی برخی از منابع از 1000 کشته سخن گفته اند. در این همایش شبکه بی بی سی برنامه مستندی را به نام «سکوت اجباری» که تصویر شهر دو میلیون نفری اندیجان را به همراه مصاحبه هایی از افراد این شهر تهیه شده بود و در آن ها افراد کشته شده را کارگران ساده شهری معرفی می کرد به نمایش درآمد. در همین حال مک کین و اسمیت در سخرانی خود در این مراسم از سیاست های مشت آهنینی که به پیروی از دوران شوروی توسط اسلام کریم اف، رئیس جمهور این کشور اعمال می شود انتفاد کردند. سناتور مک کین که یکی از اعضاء هیأتی بود که مدت کوتاهی پس از این قتل عام به تاشکند سفر کرده بود در ادامه گفت کریم اف در جریان جنگ آمریکا با طالبان کمک شایانی به آمریکا برای گسترش دموکراسی در افغانستان کرد اما در این واقعه خود به مشکلی در برابر دموکراسی تبدیل شد.
     او در ادامه گفت ازبکستان با اخراج نیروهای آمریکا از کرشی خان آباد و برچیدن پایگاه نیروهای آمریکایی در این منطقه به طور یک جانبه از پیمان همکاری ضدتروریسم با آمریکا خارج شد. و در ادامه نیز آمریکا را متهم به تشویق افراط گرایی اسلامی تحت عنوان پیشبرد دموکراسی محکوم کرد. مک کین در ادامه گفت کریم اف «انقلاب های رنگی» منطقه را به دلیل تحریک آمریکا و غرب می داند و می گوید شورشیان ماه می از سـفارت آمریکا در تاشکـند پول می گرفته اند. مک کین در حال حاضر قانون مسئولیت در قبال اندیجان را در کنگره دنبال می کند که در صورت تصویب ممکن است تحریم هایی علیه مقامات سیاسی این کشور وضع شود.
    در ادامه این همایش یکی از حاضرین از برگزارکنندگان این مراسم پرسید چرا کسی از سوی سفارت ازبکستان به این مراسم دعوت نشده است که بختیار ابراهیم اف، یکی از دیپلمات های ارشد سفارت ازبکستان در آمریکا از میان جمعیت بلند شد و گفت در واقع هیچ کس از سفارت برای شرکت در این همایش دعوت نشده است. او در دفاع از مواضع کشورش در مورد این واقعه گفت همه پایان این واقعه را مورد توجه قرار می دهند و کسی به تصرف غیر قانونی زندان توجهی نمی کند. از طرفی بی بی سی و دیگر شبکه های خبری نیز به گونه ای خاص این واقعه را به تصویر کشیده اند در حالی که با نگاه به فیلمی که از سوی دولت از این واقعه تهیه شده است می توان شورشیان را در حال پرتاب کوکتل مولوتوف دید. او از حاضرین خواست تا نگاهی به فیلم تهیه شده بیاندازند. او در ادامه به حمایت از اقدام دولت کشورش در رد هرگونه درخواستی برای تحقیق نمایندگان بین المللی در مورد این مسأله پرداخت و گفت این عمل مانند آن است که گروهی از خارج آمریکا درخواست تحقیق از کنگره آمریکا را داشته باشد. ابراهیم اف افزود دیپلمات های غربی به جای درخواست تفحص مستقل می توانستند دعوت دولت ازبکستان را برای پیوستن به کمیسیون پارلمانی تحقیق اندیجان را بپذیرند.
    
□