تأثیر مشروعیت انگیزه در ضمان قهری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کسی که رفتارش موجب ورود خسارت به دیگری می شود، ممکن است انگیزه ای نداشته باشد، نظیر اکثر تصادفات، یا انگیزه اش نامشروع باشد مانند غاصب، یا انگیزه وی مشروع باشد. مهم ترین موضوعاتی که ذیل انگیزه مشروع مطرح می شود، انگیزه احسان، اجرای حق خود و دفاع مشروع می باشد. هدف این مقاله بررسی تأثیر انگیزه مشروع در ضمان قهری و محدودیت های استناد به آن در رفع ضمان قهری، با روش توصیفی- تحلیلی است. در فقه امامیه و حقوق ایران اصل بر مسئولیت بدون تقصیر است و انگیزه در ضمان نقشی ندارد. با این حال، انگیزه مشروع یکی از مسقطات ضمان قهری است. البته صرف انگیزه احسان و صرف دفع ضرر یا جلب منفعت دیگری، برای رفع ضمان کافی نیست، بلکه عمل نیز باید مطابق واقع باشد. محدودیت های انگیزه مشروع شامل رعایت قانون، موازین فنی، اصول ایمنی و حدود متعارف می باشد. با تردید در ضمان قهری و سقوط آن به سبب انگیزه مشروع، ضمان قهری اعمال می شود.The effect of the legitimacy of motivation in tortious liability
An individual whose actions cause damage to another may act without motive (as in most accidents), with an illegitimate motive such as usurper, or with a legitimate motive. The primary instances of legitimate motive include benevolent intent (Iḥsān), exercising one's right, and legitimate defense. This study examines the effect of legitimate motive on tortious liability and the limitations of invoking it to exempt liability, employing a descriptive-analytical methodology. In Imami jurisprudence and Iranian law, the principle is no-fault liability where motive generally does not affect liability. However, legitimate motive constitutes one of the grounds for exemption from tortious liability. That said, mere benevolent intent or the intention to prevent harm or benefit another is insufficient to exempt liability; the act itself must also be objectively justified. The limitations of legitimate motive include compliance with legal provisions, technical standards, safety principles, and reasonable boundaries. In cases of doubt regarding tortious liability and its removal due to legitimate motivation, tortious liability is applied.
تبلیغات
