مدل قانونگذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران بر پایه نظریه ولایت مطلقه فقیه خارج از چارچوب احکام شرعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
وجود مدل مشخص قانونگذاری در هر نظام حقوقی به ترسیم روابط نهادهای حقوقی و فهم دقیق کارکرد هریک از آنها کمک می کند و از طریق این شفاف سازی، بسیاری از اشکالات وارد بر آن نظام حقوقی را پاسخ می دهد و شبهات موجود را مرتفع می سازد. مهم ترین ارکان هر مدل قانونگذاری عبارت اند از: مبنای الزام آوری قاعده حقوقی، منابع قاعده حقوقی و نهادهای قانونگذار. هدف از نگارش این مقاله ارائه مدل قانونگذاری مطلوب در نظام جمهوری اسلامی ایران است. روش گردآوری اطلاعات اسنادی-نوشتاری و روش پردازش اطلاعات توصیفی-تحلیلی است. در این مقاله اثبات شده که بر خلاف تصور اولیه، مبنای الزام آوری قاعده حقوقی در نظام حقوقی ایران اراده شارع نیست و اراده نهاد ولایت مطلقه فقیه است و این نهاد می تواند خارج از چارچوب های شرعی قانونگذاری کند. در چنین سیستمی اراده شارع تنها مبنای مشروعیت سیاسی است، نه مبنای قاعده حقوقی و نباید بین فلسفه حقوق و فلسفه سیاسی خلط کرد. همچنین منابع حقوقی در این نظام حقوقی به ترتیب قانون شرع، قانون موضوعه، رویه قضایی، عرف و دکترین حقوقی است. نهادهای قانونگذار هم به دو دسته طبقه بندی می شوند؛ برخی حجیت شرعی قانونگذاریشان را بالمباشره از نهاد ولایت فقیه که مشروعیتش متصف به اراده شارع است می گیرند و برخی دیگر که ناشی از اراده مردم هستند، حجیتشان را با لحاظ نظریه تفویض به دست می آورند.The Legislative Model in the Legal System of the Islamic Republic of Iran Based on the Theory of the Absolute Authority of the Jurist Outside the Framework of Religious Rulings
The existence of a specific legislative model in any legal system helps to delineate the relationships between legal institutions and to accurately understand their function. Through this clarification, many of the criticisms directed at that legal system are addressed, and existing ambiguities are resolved. The most important components of any legislative model include: the basis for the binding nature of legal rules, the sources of legal rules, and the legislative institutions. The aim of this paper is to present an optimal legislative model within the Iranian legal system. The method of data collection is documentary and the method of data processing is descriptive and analytical. This paper demonstrates that contrary to initial assumptions, the basis for the binding nature of legal rules in the Iranian legal system is not the will of the legislator, but rather the will of the absolute authority of the jurist, which can legislate outside the confines of religious frameworks. In such a system, the will of the legislator is merely the basis for political legitimacy, not for the legal rule. Additionally, the legal sources in this legal system are ranked as follows: religious law, statutory law, judicial precedent, customs, and legal doctrine. Legislative institutions are also classified into two categories as some derive their religious legitimacy directly from the authority of the jurist while others, which stem from the will of the people, acquire their legitimacy through the theory of delegation.
تبلیغات
