بررسی عوامل مؤثر بر صادرات خرمای ایران با تأکید بر نقش ساختار بازار شرکای تجاری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
خرما از محصولات استراتژیک کشاورزی ایران است که سهم بالایی در صادرات دارد، اما در سال های اخیر سهم آن از بازار جهانی صادرات کاهش یافته است. این مطالعه با استفاده از الگوی جاذبه و روش درست نمایی شبه بیشینه پوآسن و داده های ۲۰ شریک تجاری ایران طی دوره ۲۰۲۱-۲۰۰۳ م.، عوامل مؤثر بر صادرات خرما را با تأکید بر ساختار بازار شرکای تجاری بررسی کرده است. نتایج نشان می دهد که ساختار بازار صادراتی ایران رقابتی تر شده است. بر اساس نتایج الگوی جاذبه تولید ناخالص داخلی شرکای تجاری، هم مرز بودن و داشتن مذهب مشترک تأثیر مثبت و تفاوت اقتصادی با شرکای تجاری، حضور رقیب قدرتمند در بازار هدف، تحریم های بین-المللی و تحریم های اتحادیه اروپا تأثیر منفی بر صادرات خرمای ایران داشته اند. در عین حال، در بازه زمانی مورد مطالعه، ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری تأثیر معناداری بر صادرات خرمای ایران نداشته است. پیشنهاد می شود که با تغییر ساختار تجارت خارجی و ایجاد تنوع در بازارهای صادراتی و تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای غیرتحریمی، وابستگی ایران به بازارهای خاص کاهش یافته و اثر تحریم ها کاهش یابد.Study of the Factors Affecting on Iranian Dates Export with An Emphasis on The Role of The Market Structure of Trading Partners
Dates are one of Iran’s strategic agricultural products with a high share in exports; however, its share in the global market has decreased in recent years. This study examines the factors affecting date exports, focusing on the market structure of Iran’s trade partners, using the gravity model, and the maximum likelihood method similar to Poisson and data from 20 trade partners between 2003 and 2021. The results show that Iran’s export market structure has become more competitive. Based on the results of the gravity model, factors such as the GDP of trade partners, shared borders, and common religion having a positive impact on date exports, while Iran’s economic difference with its trading partners, the presence of a strong competitor in the target market, international and European Union sanctions have a negative effect on date exports. These results indicate that in the studied period, the market structure index was not an effective factor on the changes in Iran’s date exports. These findings suggest that, in addition to the aforementioned variables, Iran’s date exports are also dependent on factors such as product diversity, trade policies, quality, branding, and economic stability. It is suggested that Iran’s dependence on specific markets be reduced by diversifying export markets and strengthening political and economic relations with non-sanctioned countries.
تبلیغات
