تطبیق شاخصه های محتوایی نسخه خطی خزائن ملکوت عبدی بیگ شیرازی با نسخه مصور قصص الانبیا دوره صفوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آثار به جا مانده از فرهنگ و ادب هر سرزمین، نشان دهنده گستره اطلاعات و فرهنگ پیشینیان به لحاظ ساختار فکر و اندیشه آنان و نگرش های بنیادی آفرینندگان آن ها است که آن را به نسل جدید منتقل می نماید. ازجمله میراث دوره صفوی، خزاین ملکوت، اثر زین العابدین علی متخلص به «نویدی» و «عبدی» است؛ که نسخه خطی است و تاکنون تصحیح و منتشر نشده است. این مقاله با هدف ساختارشناسی نسخه خطی خزائن ملکوت، با تأکید بر تحلیل شاخصه های محتوایی آن و تطبیق آن با نسخه مصور قصص الانبیا دوره صفوی نوشته شده است. پژوهش حاضر بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی است. در مثنوی خزائن ملکوت شاعر هریک از بخش های هفتگانه را خزانه نامیده است؛ محتوای خزانه ها در شناخت خداوند و نعت پیامبر (ص)، مدح امامان شیعه و فضایل و مناقب آن ها، بایدها و نبایدهای مملکت داری، خیرخواهی عوام و خواص، در حقیقت عشق و محبت و شرح حال و بیان شکست های خود و یاران است که شاعر با به کارگیری عبارات و الفاظ بدیع و استشهاد به آیات و احادیث و روایات در بالغ بر 7580 بیت، اثری درخور توجه آفریده است. مثنوی خزائن ملکوت به چند دلیل حائز اهمّیّت است: اهمیت ابعاد اعتقادی و باورهای مذهبی عبدی که وی قرب الهی را در گرو شناخت خداوند و اقرار به نبوّت پیامبر (ص) و دوستی خاندان ایشان می شمارد. در ابعاد اجتماعی، شاعر فضایل اخلاقی و آداب سلوک را باعث رشد انسان می داند و به جایگاه زنان اهمّیّت می دهد. در ابعاد سیاسی وی، مملکت داری و دینداری را توأمان می داند. در بین حکایات به ذکر وقایع تاریخی آن دوران می پردازد. از طرفی تسلط شاعر بر ادبیات فارسی و عربی و آشنایی وی با قرآن و حدیث و بیان فضایل و روایات فراوان نشان از دانش وسیع شاعر در زمینه های گوناگون دارد. در نسخه مصور قصص الانبیا نیز به موازات مضامین قرآنی به تصویرگری هم پرداخته شده است.اهداف پژوهش:شناخت خزائن ملکوت و بررسی و تحلیل ابعاد فکری زبانی و ادبی آن.تصحیح و تحلیل نسخه خطی و تبدیل آن به نسخه چاپی و تطبیق آن با نسخه مصور قصص الانبیا.سؤالات پژوهش:ساختارها و ویژگی های نسخه خطی خزاین ملکوت به چه صورت هست؟شاخصه های محتوایی نسخه خطی خزاین ملکوت چیست؟A Comparative Analysis of the Content Characteristics of the Manuscript Khaza'in al-Malakut by Abdi Beig Shirazi and the Illustrated Qisas al-Anbiya of the Safavid Period
The extant cultural and literary heritage of any land reflects the breadth of information and culture of its predecessors, regarding their thought structures, philosophical frameworks, and the fundamental perspectives of their creators, which it transmits to the new generation. Among the legacies of the Safavid era is Khaza'in al-Malakut, a work by Zayn al-Abidin Ali, known by the pen names "Navidi" and "Abdi," which is a manuscript that has not yet been edited and published. This article aims to conduct a structural analysis of the Khaza'in al-Malakut manuscript, emphasizing the analysis of its content characteristics and comparing them with the illustrated Qisas al-Anbiya of the Safavid period. The present research is based on library studies and employs a descriptive-analytical method. In the mathnavi Khaza'in al-Malakut, the poet has named each of the seven sections a Khazaneh (treasure); the content of the Khazaneh lies in the recognition of God and praise of the Prophet Muhammad (PBUH), eulogies of the Shi'a Imams and their virtues, the imperatives and prohibitions of governance, benevolence towards the public and elite, the essence of love and affection, and accounts of the author's own circumstances and the setbacks of himself and his companions, which the poet has created a remarkable work in over 7,580 couplets by using innovative expressions and alluding to verses from the Qur'an, hadith, and narratives. The mathnavi Khaza'in al-Malakut is important for several reasons: the importance of Abdi's theological dimensions and religious beliefs, as he considers divine proximity to be contingent upon the recognition of God, acknowledgement of the prophethood of Muhammad (PBUH), and devotion to his family. In social dimensions, the poet considers moral virtues and proper conduct to be conducive to human development and emphasizes the importance of women. In the political dimensions, he considers governance and piety to be intertwined. He mentions historical events of that period within the narratives. Furthermore, the poet's mastery of Persian and Arabic literature, his familiarity with the Qur'an and hadith, and his articulation of numerous virtues and narratives indicate his extensive knowledge in various fields. In the illustrated Qisas al-Anbiya, illustration has also been addressed in parallel with Qur'anic themes.Research ObjectivesTo understand Khaza'in al-Malakut and examine and analyze its intellectual, linguistic, and literary dimensions.To edit and analyze the manuscript, transform it into a printed edition, and compare it with the illustrated Qisas al-Anbiya.Research QuestionsWhat are the structures and characteristics of the Khaza'in al-Malakut manuscript?What are the content characteristics of the Khaza'in al-Malakut manuscript?
تبلیغات
