بررسی شاخص بهره وری کل عوامل تولید زیربخش زراعت در ایران و عوامل موثر بر آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این پژوهش با هدف سنجش شاخص بهره وری کل عوامل تولید زیربخش زراعت و شناخت سازه های موثر بر آن در 20 استان کشور انجام شده است. برای این منظور، در گام نخست شاخص بهره وری کل عوامل تولید زیر بخش زراعت در هر یک از استان های مورد بررسی با کاربست رویکرد ناپارامتری شاخص بهره وری مالم کوئیست مستتر در تحلیل پوششی داده ها (DEA-MQI) و داده های سال های زراعی 1388 تا 1397 اندازه گیری و تحلیل شد. در گام دوم با بهره مندی از سیستم معادلات رگرسیونی ظاهرا نامرتبط (SURE)، عوامل موثر بر افزایش شاخص بهره وری کل عوامل تولید زیربخش زراعت استان های مورد بررسی برآورد شد. بر اساس یافته های پژوهش شاخص بهره وری کل عوامل تولید زیربخش زراعت استان های قزوین و ایلام به ترتیب دارای بیش ترین و کم ترین میانگین شاخص بهره وری کل عوامل می باشد که 09/1 و 703/0 است. این شاخص در همه استان ها دارای فراز و نشیب های سالانه بوده، اما با این حال میانگین آن در استان های قزوین، بوشهر، گلستان، خراسان رضوی، همدان، کردستان، فارس، اصفهان، زنجان، مازندران، آذربایجان غربی، خراسان شمالی و خوزستان بزرگتر از یک و بیانگر رشد بهره وری کل عوامل در زیربخش زراعت بخش کشاورزی استان های مذکور می باشد، اما زیربخش زراعت استان های کرمانشاه، خراسان جنوبی، لرستان، آذربایجان شرقی و ایلام تنزل بهره وری کل عوامل را تجربه کرده اند به طوری که میانگین شاخص بهره وری کل عوامل آنها کم تر از یک (981/0 ، 963/0 ، 953/0 ، 943/0 ، 925/0 ، 923/0 و 703/0 ) بوده است. هم چنین، بر پایه نتایج تخمین سیستم معادلات رگرسیونی ظاهرا نامرتبط، در اغلب استان های مورد بررسی سرمایه گذاری در پژوهش و توسعه کشاورزی، توسعه صنایع تبدیل و فرآوری تولیدات کشاورزی، آموزش های ترویجی کشاورزان، بیمه محصولات زراعی و شدت مکانیزاسیون دارای تاثیر مثبت و فزاینده بر بهره وری کل عوامل تولید زیربخش زراعت استان های مورد بررسی بوده اند. با این حال، در برخی استان ها شدت مکانیزاسیون و سیاست حمایتی بیمه اراضی زراعی فاقد تاثیر مثبت و فزاینده بر شاخص بهره وری کل عوامل تولید زیربخش زراعت بوده و یا تاثیر مغایر با انتظارات داشته اند.Total Factor Productivity Index of Agronomy Sub-Sector in Iran and Its Determinants
This study was conducted with the aim of measuring the total factor productivity index in agronomy sub-sector of Iranian provinces. Moreover, its main determinants are identified. For this purpose, in the first step, the total factor productivity index of agronomy sub-sector in each of the studied provinces was measured and analyzed using the non-parametric approach of Malmquist productivity index hidden in data envelopment analysis (DEA-MQI) over the period 2009-2018. In the second step, using the system of seemingly unrelated regression equations (SURE), the factors affecting the total factor productivity index were estimated. Based on the research findings, the total factor productivity indices for Qazvin and Ilam provinces have the highest and lowest average levels, respectively (1.09 and 0.703). This index has annual ups and downs in all provinces, however, its average in Qazvin, Bushehr, Golestan, Khorasan Razavi, Hamedan, Kurdistan, Fars, Isfahan, Zanjan, Mazandaran, West Azerbaijan, North Khorasan and Khuzestan provinces is greater than one. It indicates the growth of productivity of all factors in the crop sub-sector of the mentioned provinces. In addition, the agronomy sub-sectors of Kermanshah, South Khorasan, Lorestan, East Azerbaijan and Ilam provinces have experienced a decline in total factor productivity so that the average values are less than one (0.981, 0.963, 0.953, 0.943, 0.925, 0.923 and 0.703). Also based on the results of estimating the system of seemingly unrelated regression equations, in most of the studied provinces, research and development, development of agricultural products processing industries, extension training of farmers, crop insurance and intensity of mechanization have a positive and increasing effect on total factor productivity of crop sub-sectors. However, in some provinces, the mechanization and supportive policy of agricultural insurance have not had a positive and increasing effect on the total factor productivity index in crop sub-sector or have had a fundamentally contrary effect on expectations.
تبلیغات
