طلب مغفرت در مورد نسیان و خطا از حیث حقوقی «در آیه 286 سوره بقره» (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

دعا و نیایش نه تنها برای طلب حاجات است، بلکه وسیله ای برای تزکیه و قرب الهی و رسیدن به جامعه توحیدی محسوب می شود. جامعه توحیدی جز با رعایت حق الناس و حق الله به وجود نمی آید. بر اساس دعای مندرج در آیه 286 سوره بقره، طلب مغفرت از بابت نسیان و خطای انسانی خواسته شده است. سؤال این است: هدف از طلب مغفرت با وجود عدم سوء نیت چیست و طلب مغفرت چه تأثیری دارد؟ در این مقاله با مطالعه کتابخانه ای و با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی معلوم می شود، نسیان و خطا اگر دارای زمینه های اختیاری  و مبتنی بر تقصیر عمدی نبوده باشد، بر اساس حدیث رفع ممکن است موجب رفع حکم تکلیفی در شرایط خاص شود؛ ولی موجب رفع حکم وضعی نمی گردد و طلب مغفرت از این حیث تأثیری ندارد. رفع حکم در این گونه موارد، نه تنها از باب امتنان است، بلکه خسارت وارد شده به دیگران در هر صورت باید جبران گردد. هر چند نسیان و خطا ممکن است در اثر غفلت باشد ولی در هر صورت، رعایت حق الناس و جبران خسارت به عنوان مقدمه موجب استجابت دعا می شود. عدم رعایت آن از موانع استجابت دعاست.