تحلیل فقهی، حقوقی قوانین مرتبط با مصادره اموال (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مصادره اموال از دیرباز یکی از مجازات های مرسوم در جوامع مختلف بوده است تا جایی که می توان جلوه هایی از آن را در روم، یونان و ایران باستان مشاهده نمود. بعد از ظهور اسلام نیز از زمان خلفا همواره مصادره اموال به عنوان یک مجازات مطرح بوده است. در زمان حاضر هم ضمن مواد قانونی متعددی می توان مصادیق آن را یافت. پژوهش حاضر با روش توصیفی، تحلیلی ابتدا به بررسی لغوی و اصطلاحی «مصادره» پرداخته است و برای تبیین ماهیت آن، واژگان مشابه آن مانند ضبط اموال، سلب مالکیت و... را مورد بررسی قرار داده که در نهایت می توان ماهیت مصادره را «سلب دائمی مالک از حقوق مالکانه توسط حکومت و تملیک آن اموال به دولت بدون عوض» معرفی نمود. در گام بعد، مبانی فقهی مصادره اموال به عنوان مجازات مورد بررسی قرار می گیرد که در نتیجه می توان گفت مشهور فقهای اسلامی، اعم از اهل سنت و امامیه قائل به مشروعیت مصادره اموال به منظور مجازات شده و برای این نظریه ادله فراوانی از جمله مشروعیت تعزیر مالی و روایاتی از سیره معصومینD از جمله ماجرای تخریب مسجد ضرار توسط پیامبر اکرم` و به آتش کشیدن محله شراب فروشان توسط امیرالمومنینG و نیز شواهدی از سیره اصحاب مانند برخی افعال خلیفه دوم آورده اند. با این همه، تمامی این ادله قابل خدشه هستند، زیرا گرچه مشروعیت تعزیر مالی قابل دفاع است و مشهور فقها آن را پذیرفته اند، اما نمی توان مصادره اموال را مصداق آن دانست، زیرا تعزیر مالی عبارت است از الزام به پرداخت جریمه، و مصادره اموال عبارت است از سلب مالکیت اموال موجود، که این دو پدیده با هم تفاوت ماهوی دارند. روایات مورد استناد در این زمینه نیز به خاطر خدشه های سندی و دلالی بسیاری که دارند، قابل پذیرش نبوده و سیره اصحاب هم فاقد حجیت است.The Jurisprudential-Legal Analysis of Codes Related to Confiscation of Property
Confiscation of property has been one of the common punishments in different societies for a long time, which can be seen in ancient Rome, ancient Greece, and ancient Iran. After the advent of Islam, the confiscation of property has always been considered as a punishment since the time of Rāshidūn Caliphs or al-Khulafāʾ al-Rāshidun (Arabic: الخُلَفاء الرّاشِدون). We can find examples of this in several legal articles at the present time. The present study, using a descriptive-analytical method, first examines the lexical and terminological terms of confiscation, and has been examined similar terms such as confiscation of property, expropriation, etc. in order to explain the nature of confiscation. Finally, the nature of confiscation can be introduced as “the permanent deprivation of the owner’s property rights by the government and the acquisition of those properties to the government without compensation”. Then, the jurisprudential foundations of confiscation of property as a punishment are examined, and it can be said as a result, that well-known Islamic jurists or fuqahāʾ (Arabic: فُقَهاء; translated as “jurists”), including Ahl as-Sunnah (Arabic: أَهْل السُّنَّه) and Imāmiyya (Arabic: امامیّه), believe in the legitimacy of confiscation of property for the purpose of punishment and there are many proofs for this theory, including the legitimacy of financial taʿzīr (pecuniary punishment) and narrations from sīra (conduct) of the Infallible Imams (al-ʾAʾimmah al-Maʿṣūmūn) ʿalayhim al-ṣalātu wal-salām, such as the story of the destruction of Masjid al-Ḍirār (Arabic: مَسْجِد الْضِّرار) by the Prophet ṣallā llāhu ʿalayhī wa-ʾālihī wa-sallam and the burning of the neighborhood of wine sellers by Imām ʾAmīr al-Muʾminīn (Arabic: أمیرالمُؤْمنین) ʿalayhi al-ṣalātu wal-salām, etc. They have also brought evidence from the sīra (conduct) of the Companions of the Prophet Muhammad “PBUH”, or Ṣaḥāba (Arabic: الصَّحابه), such as some of the actions of the second caliph. However, all these arguments can be distorted, because although the legitimacy of financial taʿzīr (pecuniary punishment) is defensible and has been accepted by well-known jurists, confiscation of property cannot be considered as an example of it, because financial taʿzīr (pecuniary punishment) is the obligation to pay a fine, and confiscation of property is the expropriation or deprivation of existing property, which is fundamentally different from each other. The aḥādīth (Arabic: أحادیث, singular: ḥadīth, traditions and narrations) cited in this regard are also not acceptable due to their many documentary and signifying defects, and sīra (conduct) of the companions is also lacking in validity.
تبلیغات
