آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۱

چکیده

کلان شهر تهران یکی از آسیب پذیرترین شهرهای جهان در برابر مخاطره زلزله است که علاوه بر قرارگیری پیرامون گسل های متعدد، با شهرنشینی سریع، تراکم بالای جمعیت و زیرساخت های ضعیف مواجه است. پژوهش حاضر، به دنبال تحلیل تاب آوری کالبدی مسکن شهری در محلات و مناطق شمالی کلان شهر تهران (مناطق 1-5 و 22) است که به طور مستقیم در مجاورت گسل شمال تهران قرار دارند. لذا، این مطالعه به لحاظ روش توصیفی – تحلیل و از نظر هدف، کاربردی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز در تحقیق نیز از دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری و با استفاده از مدل SWARA و نرم افزارهای Excel و ArcGIS-Pro تجزیه و تحلیل شده اند. بدین منظور، نخست با مطالعه پیشینه پژوهش 13 معیار کلیدی شناسایی و سپس با استفاده از مدل SWARA وزن دهی و ضریب اهمیت آن ها مشخص شد؛ که به ترتیب، معیارهای «نوع سازه»، «فاصله از گسل» و «دسترسی به شبکه معابر»، بالاترین اهمیت را به خود اختصاص دادند. یافته های پژوهش حاکی از وضعیت نامناسب مسکن شهری در محدوده مورد مطالعه از نظر تاب آوری کالبدی در برابر زلزله است که بیش از 60 درصد از محلات واقع در آن، از تاب آوری کم و بسیارکم برخوردارند. تنها، حدود 19 درصد از محلات شرایط مطلوبی داشته و می توانند در برابر زلزله های احتمالی مقاومت کنند. در این بررسی، به ترتیب محلات «گل ها»، «هزارسنگ» و «مرادآباد» کمترین میزان تاب آوری و محلات «تهران پارس غربی»، «حکیمیه» و «جوادیه» بیشترین درجه تاب آوری را به خود اختصاص دادند. در بین مناطق شش گانه مورد بررسی نیز منطقه یک کمترین و منطقه چهار بیشترین میزان تاب آوری در برابر زلزله را نشان دادند. نتایج تحقیق حاکی از ناپایداری و آسیب پذیری بالای محدوده مورد مطالعه است. در این میان، بخش های شمالی و غربی محدوده از تا ب آوری کمتر و در نتیجه آسیب پذیری بیشتری برخوردارند؛ و در مقابل، هرچقدر به سمت مناطق جنوب و جنوب شرقی محدوده پیش می رویم، تاب آوری کالبدی مسکن در برابر زلزله افزایش می یابد.

Physical Resilience of urban housing against earthquakes: an analysis of northern neighborhoods and regions of Tehran Metropolis

The metropolis of Tehran is one of the most vulnerable cities in the world against the danger of earthquakes, which, in addition to being located around numerous faults, faces rapid urbanization, high population density, and weak infrastructure. The present study seeks to analyze the physical resilience of urban housing in the northern neighborhoods and regions of the Tehran metropolis (regions 1-5 and 22), which are directly adjacent to the northern fault of Tehran. Therefore, this study is practical in terms of descriptive-analytical methods and terms of purpose. The data and information needed in the research have been collected from two library and survey methods and analyzed using the SWARA model and Excel and ArcGIS-Pro software. For this purpose, first, by studying the background of the research, 13 key criteria were identified, and then by using the SWARA model, their weighting and importance coefficient were determined; respectively, the criteria of "type of structure", "distance from the fault" and "access to the road network" were assigned the highest importance. The findings of the research indicate the poor condition of urban housing in the study area in terms of physical resilience against earthquakes, where more than 60% of the localities have low or very low resilience. Only, about 19% of the neighborhoods have favorable conditions and can withstand possible earthquakes. In this survey, "Golha", "Hazarsang" and "Moradabad" neighborhoods had the lowest level of resilience, and "Tehran Pars West", "Hakimieh" and "Javadieh" neighborhoods had the highest level of resilience. Among the six investigated regions, Region One showed the lowest and Region Four the highest level of resilience against earthquakes. The research results indicate the high instability and vulnerability of the studied area. In the meantime, the northern and western parts of the range are less resilient and therefore more vulnerable; on the contrary, the more we move towards the south and southeast areas of the range, the physical resilience of the housing against earthquakes increases.

تبلیغات