وجوه تشابه و تمایز اخلاق و عرفان با رویکرد به احیاءالعلوم و رساله قشیریه
آرشیو
چکیده
کتاب رساله قشیریه اثر عبدالکریم هوازن قشیری و کتاب احیاء علوم الدین امام محمد غزالی دو اثر شناخته شده در علم عرفان و اخلاق هستند. رساله قشیریه یکی از امهات کتب عرفان و احیاء علوم الدین یکی از نخستین آثار در زمینه اخلاق است. صاحبان این آثار با توجه به رویکردی که در عرفان و اخلاق دارند به تبیین و تشریح مسائل اخلاقی-عرفانی پرداخته اند. این موضوع را با مقایسه متن این دو کتاب و تعاریفی که از فضایل و رذایل اخلاقی ارائه می دهند به وضوح می توان دریافت. دراین پژوهش می کوشیم تا با روش مطالعه کتابخانه ای و به صورت تطبیقی-توصیفی، وصف و شرح این دو نویسنده از مباحثی چون نفس آدمی، حُسن خلق، حسد، توبه و رضا، صبر را مقایسه و بررسی کرده و وجوه تشابه و تمایز نگرش آن دو را که برخاسته از تعلق آنان به دو رویکرد عرفان و اخلاق است نشان دهیم. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که اگرچه اخلاق و عرفان هر دو در پی تربیت نفوس انسانی و دوری از رذایل و کسب فضایل اخلاقی هستند، اما در مواردی چون هدف غایی و نهایی، شیوه تحلیل مسائل، ارکان سازنده این علوم، دیدگاه و رویکرد کلی حاکم بر آن ها، شیوه تحلیل مسائل، و مباحثی چون نفس آدمی و اقتدا به پیشوا و راهنما از یکدیگر متمایزند.Similarities and Disparities between Morality and Mysticism in Aḥyā-yi ʿUlūm and Rasālah-yi Qushayrīyyah
Similarities and Disparities between Morality and Mysticism in Aḥyā-yi ʿUlūm and Rasālah-yi Qushayrīyyah Abstract Abd al-Karīm Qushayrī’s Rasālah-yi Qushayrīyyah and Muḥammad Ghazzālī’s Aḥyā-yi ʿUlūm are two prominent works in mysticism and ethics. Rasālah-yi Qushayrīyyah is considered a major work in mysticism, while Aḥyā-yi ʿUlūm al-Dīn is renowned for its exploration of ethics. The authors present their perspectives on mysticism and ethics, analyzing various topics and offering definitions of ethical vices and virtues. This research employs an analogical-descriptive approach to examine concepts such as ego, good behavior, jealousy, repentance, happiness (riḍā), and patience in order to identify similarities and disparities between these two fields of mysticism and ethics. The findings indicate that while both works aim to cultivate the human ego, preventing vices and promoting virtues, they differ in their ultimate goals, solutions, principles, and approaches in addressing these issues and resolving subjects such as human ego and obedience to their leader (pīshwā). Keywords: Ethics, Mysticism, Ethical virtues, Aḥyā-yi ʿUlūm al-Dīn, Rasālah-yi Qushayrīyyah Similarities and Disparities between Morality and Mysticism in Aḥyā-yi ʿUlūm and Rasālah-yi Qushayrīyyah Abstract Abd al-Karīm Qushayrī’s Rasālah-yi Qushayrīyyah and Muḥammad Ghazzālī’s Aḥyā-yi ʿUlūm are two prominent works in mysticism and ethics. Rasālah-yi Qushayrīyyah is considered a major work in mysticism, while Aḥyā-yi ʿUlūm al-Dīn is renowned for its exploration of ethics. The authors present their perspectives on mysticism and ethics, analyzing various topics and offering definitions of ethical vices and virtues. This research employs an analogical-descriptive approach to examine concepts such as ego, good behavior, jealousy, repentance, happiness (riḍā), and patience in order to identify similarities and disparities between these two fields of mysticism and ethics. The findings indicate that while both works aim to cultivate the human ego, preventing vices and promoting virtues, they differ in their ultimate goals, solutions,
تبلیغات
