تحلیلی بر نقوش آیینی – مذهبی آجرهای باباجان تپه بر اساس نظریه اروین پانوفسکی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از روش های شناخت باورها، سنت ها و حتی نگاه مذهبی و ایدئولوژکی مردمان باستان تحلیل و خوانش معنایی نقوش به جای مانده از این دوران است، نقوشی که پس از گذشت هزاران سال دچار تحول معنایی گشته و اینک برای ما نا مفهوم می نماید. در این میان اتاق منقوش باباجان تپه به جای مانده از تمدن ماد (700 تا 550 ق.م) یکی از مکان های است که در آن آجرهایی با نقوش هندسی به کار رفته است. نقوشی که تا کنون به چرایی تجسم آن در این اتاق پرداخته نشده است. بر این اساس در این پژوهش که به روش تحلیلی – تاریخی صورت پذیرفته است؛ سعی گردید تا با روش علم نشانه شناسی بر اساس دیدگاه پانوفسکی به سوال اصلی پژوهش که همان دلایل به کارگیری این نقوش در این بنا و ارتباط این نوع طراحی با کاربری بنا است، پاسخ داده شود. بر این اساس با تجزیه و تحلیل نقوش در سه سطح فرم شناسی، تفسیر و تأویل دیدگاه پانوفسکی دریافتیم که این نقوش بر اساس آنالیز ساختاری یا فرم شناسی به نقوش چلیپایی، مربع، دایره، شطرنجی، مربع های متداخل تقسیم می گردند که هر کدام نیز در سطح تفسیر به زمان ، اعتدال ربیعی و گردش فصول اشاره دارد و در انتها در سطح تأویل و با مطالعه تطبیقی با جام حسنلو در بافت گفتمانی تمدن ماد در یافتیم که این نقوش هندسی که بر اساس نظام عددی خاصی طراحی شده اند به توالی و گردش زمان و به نوعی با مراسم آیینی در زمینه کشاورزی مرتبط می باشند.An analysis of ritual-religious motifs of Babajan Tepe bricks based on the theory of Erwin Panofsky
One way of understanding the beliefs ,traditions and even the religious and ideological views of the ancient peoples is the semantic analysis and reading of the motifs remained of this time, motifs that have been semantically transformed for thousands of years and are now meaningless to us. In the meantime, the painted room of Baba Jan Tape remained of Median civilization(700 to 550 BC is one of the places where bricks with geometric motifs are used.The motifs that no one has ever investigated the reasons for depicting them in this room. Accordingly, in this historical-analytic study, using the scienceof semiotics based on Panofsky's view, it has been attempted to answer the main research question which is the reasons for applying these motif in the building and the connection of this type of design with the building’s use and function. Accordingly, by analyzing the motifs at three levels of formology, interpretation and explanation of Panofsky's view, we found that these motifs are divided into cross shape, square shape, circular, checkered, and interlaced squares based on the structural analysis or formology.And at the level of interpretation, each of these motifs also refers to the time, vernal equinox, and circulation of seasons. Finally at the level of explanationand through a comparative study withHasanlu Cup in the discourse context of the Median civilizationwe found that these geometric motifs, which are designed based on a particular numerical system, are related to the sequence and circulation of time and in some way to ritual ceremonies inagricultur