تحلیل و توزیع فضایی میزان بروز بیماری تب مالت در مناطق شهری و روستایی (مطالعه موردی استان ایلام) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مبسوط: پیشینه و هدف: با توجه به اهمیت کلیدی عامل مکان، در تفسیر پدیده های مختلف، بحث داده کاوی مکانی مطرح است. در حوزه توزیع فضایی و پراکندگی جغرافیایی بروز بیماری تب مالت، برخی از مهم ترین پژوهش های انجام شده عبارت اند از: عباسی و همکاران (1399) در مطالعه ای به کاوش قوانین وابستگی وقوع تب مالت در انسان با استفاده از داده کاوی ویژگی های مکانی پرداختند. نتایج پژوهش نشان می دهد که عوامل دما و ارتفاع دارای تأثیرات بیشتری در قوانین کشف شده بوده اند، به گونه ای که مناطق دارای دمای زیادتر و ارتفاع پایین تر نسبت به دیگر مناطق، شامل افراد بیمار بیشتری بوده اند. آزاد خانی و همکاران (2018) در تحقیقی به تحلیل فضایی و زمانی بروز بروسلوز در ایران از سال 1390 تا 1394 با استفاده از GIS پرداختند، نتایج این تحقیق بیانگر این است که میزان بروز بیماری از یک روند خطی پیروی نمی کند (p <0.001) بیشترین و کمترین میزان بروز بیماری در اواسط تابستان و همچنین زمستان بوده است. رِن و همکاران (2013) خوشه های مکانی و زمانی بروز بیماری بروسلوز برای کشور اِکوادور موردبررسی قرارگرفته داده اند. در این تحقیق خوشه های معنادار مکانی- زمانی در ارتفاعات شمال و جنوب و بخش های آمازونی اِکوادور یافت شد. عبدالله یو و همکاران (2012) در مطالعه ای به تجزیه وتحلیل توزیع زمانی و مکانی تب مالت انسانی در آذربایجان طی سال های 1995 تا 2009 با استفاده از آمار فضایی و زمانی - مکانی پرداختند. هدف از تحقیق حاضر بررسی خود همبستگی و الگوی مکانی بیماری، شناسایی مناطق پُرخطر و خوشه های بیماری و بررسی تغییرات الگوی مکانی بیماری در گذر زمان می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش با تحلیل های فضایی و داده کاوی مکانی، به تحلیل پراکندگی جغرافیایی ارتباط بین شیوع بیماری تب مالت در انسان با پارامترهای محیطی مانند دما، رطوبت، فشار، بارش در روستاها و شهرهای استان ایلام پرداخته شده است. جامعه آماری این تحقیق افراد مبتلا به تب مالت طی سال های (1400 - 1394) در استان ایلام است. داده های مکانی از شرایط محیطی (دما، رطوبت، بارندگی و فشار) در منطقه مورد مطالعه از سازمان هواشناسی استان ایلام اخذ گردید. یافته ها و بحث: در مناطق شهری استان، بیشترین میزان تراکم مبتلایان به بیماری تب مالت در شهرستان ایلام و کمترین آن در شهرستان ملکشاهی وجود دارد. در نواحی روستایی بیشترین میزان تراکم مبتلایان به بیماری تب مالت در نواحی شمال غربی استان، شهرستان شیروانچرداول و کمترین آن هم نیز در شهرستان ملکشاهی اتفاق افتاده است. در این مطالعه موارد بروز بروسلوز (تب مالت) برای دوره شش ساله تعداد 735 بیمار ثبت شده است. در این بین، موارد بیماری در روستا نسبت به شهر در همه سال ها به طور چشمگیری بیشتر بوده است. کمترین موارد بیماری در سال 1395 و بیشترین موارد بروز بیماری در سال 1399 مشاهده شده است که از این میزان بیشترین فراوانی متعلق به مردان با (3/56) و کمترین میزان متعلق به زنان با (7/43) می باشد. بیشترین میزان تراکم بیماری ها که به صورت لکه داغ نشان داده شده در بخش های شمالی و غربی استان است. هرچند در بعضی از شهرستان های جنوبی استان میزان تراکم بیماری های موردمطالعه بالابود ولی در نقشه نهایی به صورت لکه داغ نشان داده نشد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که توزیع فضایی بیماری طی دوره ی آماری مورد مطالعه در شاخص آماره ی موران نشان دهنده ی خوشه ای بودن توزیع جغرافیایی بیماری تب مالت در نواحی استان است. همچنین تحلیل و پراکندگی فضایی لکه های داغ در خصوص تعداد مبتلایان به این نوع بیماری نشان داد که شهرستان های شمالی استان به عنوان مناطق با جمعیت روستایی و شهری بالا، در خوشه های داغ و شهرستان های غربی به عنوان مناطق با جمعیت روستایی و شهری کمتر، در خوشه های سرد قرار دارند. یافته های به دست آمده نشان دهنده وجود ارتباط بین بروز بیماری تب مالت با دما، بارش و...، شغل بیمار، سابقه تماس با دام و نوع مکان (شهری- روستایی بودن) است.Spatial analysis and distribution of brucellosis in urban and rural areas )Case study of ilam province)
Extended Abstract Background and purpose Considering the critical importance of the location factor in the interpretation of various phenomena, the discussion of spatial data mining is relevant. The spatial and geographical distribution of Brucellosis incidence, some of the most important studies are as follows: Abbasi et al. (2019) explored the dependence laws of Brucellosis occurrence in humans using data mining of spatial features. The research results show that temperature and altitude factors had more effects on the discovered laws; hence, areas with higher temperatures and lower altitudes than other areas included more sick people. Azad Khani et al. (2018) analyzed Brucellosis's spatial and temporal analysis in Iran from 2011 to 2015 using GIS. The results of this study indicate that the incidence of the disease does not follow a linear process (P <0.001) was the highest and lowest incidence of disease in mid-summer and winter. Ren et al. (2013) examined Brucellosis's spatial and time clusters in Ecuador. This study found meaningful spatial clusters in the north and south highlands and the Amazon parts of Ecuador. Finally, Abdullah Yu et al. (2012), in a study, analyzed the temporal and spatial distribution of human Brucellosis in Azerbaijan from 1995 to 2009 using spatial and temporal statistics. Materials and Methods In this research, with spatial analysis and spatial data mining, to the analysis of geographic dispersion, the relationship between the prevalence of Brucellosis in humans with environmental parameters such as temperature, humidity, pressure, and precipitation in the villages and cities of Ilam province has been discussed. The statistical population of this research is people suffering from Malt fever during the years (2015-2021) in Ilam province. Spatial data were obtained from climatic conditions (temperature, humidity, rainfall, and pressure) in the study area of the Ilam meteorological organization. Findings and discussion In the province's urban areas, the highest density of Brucellosis patients is found in Ilam city and the lowest in Malekshahi. In the meantime, the disease cases in the village have been significantly higher than in the city in all years. The lowest number of cases of the disease was observed in 2016, and the highest number of cases was observed in 2022, of which the highest frequency belongs to men (56.3), and the lowest number belongs to women (43.7). The highest density of diseases shown as a hot spot is in the northern and western parts of the province; although in some southern cities of the province, the density of the studied diseases was high, it was not shown as a hot spot in the final map. Conclusion The results of this research indicate that the spatial distribution of the disease during the studied statistical period in Moran's statistical index indicates the clustering of the geographical distribution of Brucellosis in the province. Also, the analysis and spatial distribution of hot spots showed the number of people suffering from this type of disease that the northern counties of the province as areas with high rural and urban populations, are in hot clusters, and the western counties as areas with less rural and urban population are in cold clusters. The findings show a relationship between the incidence of Brucellosis with temperature, precipitation, etc., the patient's occupation, the history of contact with livestock, and the type of place (urban-rural).
تبلیغات
