رویکرد مقایسه ای؛ بررسی مفهوم ذکر از منظر ابوالحسن خرقانی و سید علی همدانی (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (دانشگاه آزاد)
آرشیو
چکیده
عارفان یاد الهی را از منازل مهم سلوکِ عرفانی برای رسیدن به قرُب الهی می دانند. در این دیدگاه مفهوم ذکر عرفانی سید علی بن شهاب بن محمّد همدانی (714-786 ه.ق) از (عرفای اهل صحو و پیرو طریقت کبرویه) و شیخ ابوالحسن علی بن جعفر بن سلمان خرقانی (425-352 ه.ق) از (عرفای اهل قبض و پیرو بایزید بسطامی) مورد مطالعه تطبیقی قرار داده شده است. هدف این پژوهش، بررسی مفهوم ذکر، شباهت و تفاوت ، تبیین و تأثیر اذکار از منظر دو عارف مذکور است. با توجه به این که خرقانی و همدانی توجه و ابتکارات خاص در زمینه ذکر داشته اند. لذا ضروری دانسته شد که نظرات آن ها در این زمینه بررسی شود. از مطالعه تطبیقی مفهوم ذکر از نظر عرفای مورد بحث دانسته می شود که اینان چگونه توانسته اند با نگاه عاشقانه یا تلفیق علم و عمل همراه با معرفت به مفهوم ذکر معنا دهند؛ بر اساس یافته های پژوهش، مهمترین شباهت در مفهوم ذکر از نظر این دو عارف این است که ذکر را یاد الهی و فراموشی خود و محو در ذات الهی دانسته اند. آن ها در اذکار خود به آیات و روایات اهمیت داده اند. مهمترین تفاوت آن ها در نگرش امی خرقانی و عالمانه همدانی و نوع اداکردن ذکر(جهری یا خفی)، بالاترین ذکر و زمان ذکر بوده است. به همین دلیل به بررسی نظرات آن ها با توجه به نوع شناخت معرفتی در سلوک و ذکر الهی آن هاپرداخته شده است. این پژوهش، با روش تحلیلی، اسنادی- توصیفی، با تأکید بر چارچوب نظری آثار منثور خرقانی و همدانی به صورت کتاب خانه ای و دیجیتالی به تبیین وجوه افتراق و اشتراک مبانی و پیامدهای ذکر در سلوک آن ها پرداخته شده است.Comparative approach; studying the concept of dhikr from the perspective of Abolhassan Kharghani and Seyed Ali Hamedani
Mystics consider divine memory to be one of the most important steps of mystical conduct to reach divine closeness. In this mystical view, we have studied Sayed Ali ibn Shahab ibn Muhammad Hamedani (714-786 AH), one of the mystics of Ahl al-Sahu and a follower of the Kabruyeh Tariqat (Doctrine), and Sheikh Abul Hassan Ali ibn Jafar ibn Salman Kharghani (352-425 AH), one of the mystics of Ahl al-Qabz and Bayazid Bastami's follower in a comparative study. The purpose of this research is to investigate the concept of Zikr (Remembrance), similarities and differences, explanation and effect of Zikrs from the perspective of the two mystics. Considering that Kharghani and Hamedani have had attention and special initiatives in the field of Zikr, it was considered necessary to examine their opinions in this field. From the comparative study of the concept of Zikr from the point of view of the discussed mystics, it is known that they were able to give meaning to the concept of Zikr with a romantic view and combine science and practice with knowledge. According to the findings of the research, the most important similarity in the concept of Zikr, from the point of view of these two mystics, is that they considered Zikr as divine remembrance and self-forgetfulness and fading into the essence of divinity. They gave importance to verses and traditions in their Zikr. The most important difference between them is the popular attitude of Kharghani and scholar attitude of Hamedani and the type of saying Zikr (public or secret), the highest Zikr and the time of Zikr. For this reason, their opinions have been examined according to the type of epistemological knowledge in their conduct and divine proximity. This research, with an analytical, documentary-descriptive method, with an emphasis on the theoretical framework of Kharghani and Hamedani's prose works, in library and digital form, has explained the differences and commonalities of the foundations and consequences of Zikr in their conduct.
تبلیغات
